༄༅། །གངས་ལྗོངས་གསོ་རིག་བསྟན་པའི་ཉིན་བྱེད་རིམ་བྱོན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཕྱོགས་བསྒྲིགས། པར་གཞི་དང་པོ།
(གསོ་རིག་མཁས་དབང་རིམ་བྱོན་གྱི་དཀར་ཆག)

༄༅།། འཕགས་ཡུལ་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་སྨན་རྩིས་ཁང༌གི་ལོ་རྒྱུས་མདོར་བསྡུས།

ཐོག་མར་འགོ་ཚུགས་པའི་སྐོར།

རབ་བྱུང་བཅུ་དྲུག་པའི་ལྕགས་གླང་ནས་རབ་བྱུང་བཅུ་བདུན་པའི་ལྕགས་ཡོས་བར་སྤྱི་ལོ་༡༩༦༡ ནས་༢༠༡༡བར་གྱི་གནས་ཚུལ་རོབ་ཙམ་བཀོད་པ།

སྨན་སྦྱིན་སློབ་ཁང༌།

དེ་ཡང་བོད་གངས་ཅན་གྱི་ལྗོངས་འདིར་རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་ལ། ཆབ་འབངས་རྣམས་རང་དབང་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་དཔལ་ལ་ལོངས་སུ་སྤྱོད་པའི་དུས་བཟང་ཡུན་དུ་གནས་ཀྱང༌། བོད་རབ་བྱུང་བཅུ་དྲུག་པའི་ས་གླང་སྤྱི་ལོ་༡༩༤༩ལོ་ནས་བཟུང་། རྒྱ་དམར་ཀླ་ཀློས་ངན་དགུ་འཛོམས་པའི་སྒོ་ནས་བཅིངས་འགྲོལ་དང་ཡར་རྒྱས་སོགས་མིང་སྙན་པའི་གདོང་འབག་འོག་གི་བརླང་སྤྱོད་དང་དྲག་པོས་བཙན་གནོན། བརྡུང་བརྡེག་ཚད་མེད་དང་མི་སེར་ཁྲི་ཚོ་དུ་མ་དམར་གསོད་གཏོང་པའི་གདོང་རིས་ངོ་མ་དེ་གསལ་བོར་བསྟན་ནས། ས་ཕག་སྤྱི་ལོ་༡༩༥༩ལོར་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ལྡན་གྱི་གཞུང་གི་དབང་ཆ་ཡོངས་རྫོགས་བཙན་འཕྲོག་དང༌། ལེགས་ཉེས་ཀྱི་དབྱེ་འབྱེད་མེད་པར་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་དུ་མའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རིན་ཐང་ལྡན་ལ་འཛམ་གླིང་སྟེང་རྙེད་པར་དཀའ་བའི་ནང་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་བསྟི་གནས་རྣམས་རྩ་མེད་དུ་གཏོང་བའི་ལས་གཞི་དངོས་སུ་སྤེལ་པར་བརྟེན། ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་དབུས་པའི་གཞུང་དགའ་འྡན་ཕོ་བྲང་གིས་དུས་བསྟུན་གྱི་ཐབས་ལམ་ལ་བསྟེན་ནས་ཞི་འགྲིག་ཡོང་ཐབས་ལ་འབད་པ་རིམ་བརྩོན་བྱས་ཀྱང་དྲག་པོས་བཙན་གནོན་ཁོ་ན་ལག་ཏུ་བསྟར་བའི་བསམ་མེད་དབང་ཡོད་རང་བྱས་པར་བརྟེན། ད་ལྟ་ལས་མ་འོངས་པ་གལ་ཆེར་གཟིགས་ཏེ་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་རང་དབང་བསྐྱར་གསོའི་སླད་སྟོན་འཁོར་གཙོས་རང་གཞུང་གི་གནད་ཡོད་ལས་འཛིན་མི་སྣ་ཁག་དང༌། ཆོས་ལུགས་དང་གྲུབ་མཐའ་ཁག་གི་བླ་སྤྲུལ་དགེ་བཤེས་སོགས་འདུས་པའི་བོད་མི་སེར་སྐྱ་བརྒྱ་སྟོང་མང་པོ་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་རྒྱ་གར་དང༌། བལ་ཡུལ། འབྲུག་སོགས་སུ་བཙན་བྱོལ་ལ་ཕེབས་དགོས་པའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་བྱུང་མྱོང་མེད་པའི་ཡ་ང་བའི་གོད་ཆག་དེ་བྱུང་བ་རེད།

བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་མ་ཐག་པའི་གནས་སྐབས་དེར་ཕྱི་ནང་གི་མཐུན་རྐྱེན་གང་ཅིར་ཉག་ཕྲ་བ་དེ་ལྟ་ནའང༌། བོད་གངས་ཅན་གྱི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་བདག་པོ་འཕགས་མཆོག་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་རྣམ་སྤྲུལ་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོའི་མ་འོངས་སྔོན་གཟིགས་ཀྱི་རླབས་ཆེན་ཐུགས་བསྐྱེད་ཟབ་མོ་དང་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་བློན་ཞིང་གཤེགས་དམ་པ་པཎྜི་ཏ་ནེ་ཧ་རཱུ་མཆོག་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་ཐུགས་རྗེ་བཀའ་དྲིན་བཅས་ལ་བརྟེན། འབྱུང་འགྱུར་བོད་ཀྱི་བདེན་མཐའ་གསལ་ཐབས་དང༌། རང་རེའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་རྣམས་ཉམས་པ་སླར་གསོ་དང་མི་ཉམས་གོང་སྤེལ་མཛད་རྒྱུ་གལ་ཆེར་གཟིགས་ཏེ། བོད་མི་འདུས་སྡོད་ཁག་ལ་སློབ་གྲྭ་དང་ཆོས་སྡེ་ཁག་གསར་འཛུགས་བསྐྱངས་པར་མ་ཟད། ཤར་ནུབ་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ལའང་ཆོས་དང་རིག་གནས་ཀྱི་རྟེན་གཞི་དང་ཚོགས་པ་གང་མང་གསར་འཛུགས་གནང་པའི་དུས་རིམ་ཁྲོད། བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྨན་རྩིས་གཉིས་ཀྱི་རིག་པ་འདི་ཡང་རིས་སུ་མ་ཆད་པའི་སྐྱེ་བོ་ཡོངས་ལ་ཕན་བདེ་སྦྱིན་པའི་རྩ་ལག་ཏུ་གཟིགས་ཤིང་ཡུན་ནས་ཡུན་དུ་གནས་ཐབས་སུ་རང་གཞུང་ཆོས་དོན་ལྷན་ཁང་ལ་སློབ་གཉེར་ཁང་གསར་འཛུགས་དགོས་པའི་བཀའ་རྒྱ་ཕྱག་རྟགས་ཕེབས་དགོངས་བཞིན། ཆོས་དོན་ལྷན་ཁང་ནས་ཀྱང་ཐོག་མར་གཞི་རྒྱ་ཆུང་ཙམ་ཞིག་ནས་འཆར་འགོད་དང་འགོ་འཛུགས་ཀྱིས་དགོས་ངེས་ཀྱི་ཐུགས་འགན་མཐའ་དག་རྐང་བཞེས་གནང་སྟེ། བོད་རབ་བྱུང་བཅུ་དྲུག་པའི་ལྕགས་གླང་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༡ལོར་སྨན་སྦྱིན་ཁང་ཞེས་པའི་མིང་ཐོག་ཏུ་དེང་སྐབས་ངྷ་ས་བུ་ཁྱིམ་གྱི་བཟོ་གྲྭ་ཆགས་ཡུལ་ཀི་ཤོ་ནཱའེ་བ་སི་(Kishore Niwas)ཞེས་པའི་ས་གནས་དེར། དབྱིན་ཇིས་རྒྱ་གར་ལ་དབང་བསྒྱུར་སྐབས་བཟོས་པའི་ཤིང་ཁང་ཆུང་ངུ་ཞིག་ཡོད་པའི་དེའི་ནང༌དངོས་སུ་འགོ་འཛུགས་གནང་བ་དང་། སྨན་པའི་ཐུགས་འགན་བླ་སྨན་ཡེ་ཤེས་དོན་ལྡན་གྱིས་གནང་སྟེ་སྨན་རྒྱུའི་མ་རྩ་སྐུ་སྒེར་ནས་གསོལ་བསྩལ་གྱིས་རྒྱུན་བཀོལ་སྨན་སྣ་གྲངས་འགའ་སྡེབ་སྦྱོར་བྱས་ཏེ་རྡོ་གཞོང་ཆུང་ངུ་ཞིག་གི་ནང་བརྡུང་བསྣུར་བྱས་ནས་ནད་པ་ལ་སྨན་སྦྱིན་གནང་འགོ་ཚུགས།

ལྕགས་གླང་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༡ལོར། ངྷ་སའི་ས་གནས་ཅོབ་རཱ་ཧའོ་སི་(Chopra House)ཞེས་པ་དེ་སྔོན་དབྱིན་ཇི་སྡོད་སྐབས་བཟོས་པའི་ཤིང་ཁང་ཁང་མིག་འགའ་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་གནང་སོན་བྱུང་བ་དེའི་ནང་དུ་སྤོ་ཤུད་བྱས་ཤིང༌། ཆགས་ཡུལ་དེ་ནི་མེཀ་ལོའ་གྷན་ཇི་(Mcleod Ganj)ནས་ཤར་ཕྱོགས་སུ་ཀི་ལོ་མི་ཌར་གཅིག་ཙམ་གྱི་སར་ཡོད་ལ། ས་ཁད་མཐོ་ཞིང་མཐོང་རྒྱ་ཡངས་པ་དང༌། ཁ་ཁུ་སིམ་པ། ཁོར་ཡུག་ཀུན་ཤིང་ནགས་ཀྱིས་སྐོར་ཞིང་མཁའ་རླུང་གཙང་ལ་མཛེས་སྡུག་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཞིག་ཡོད་པ་དེའི་ནང་རང་གཞུང་ཆོས་དོན་ལྷན་ཁང་གི་སྐུ་ཚབ་དབུ་བཞུགས་ཐོག་དབུ་འབྱེད་དང་སྦྲགས་སྨན་སྦྱིན་སློབ་ཁང་དངོས་སུ་གསར་བཙུགས་གནང་སྟེ། སྨན་པ་ཡེ་ཤེས་དོན་ལྡན་མཆོག་ལ་ནད་པར་བརྟག་དཔྱད་སྨན་སྦྱིན་དང༌། སྨན་སྦྱིན་ཁང་གི་འཛིན་སྐྱོང༌། སྨན་སློབ་དག་ལ་དཔེ་ཁྲིད་སོགས་གཅིག་ལྕོགས་གནང་རྒྱུའི་ལས་འགན་བསྐོ་བཞག་བྱས།

སྨན་སྦྱིན་ཁང་འདིའི་འགན་འཁུར་གཙོ་བོ་རང་གཞུང་ཆོས་དོན་ལྷན་ཁང་ནས་བཞེས་བཞིན་པ་ལྟར། ལོ་དེར་སྔར་ཡོད་སློབ་ཕྲུག་སྟེང་སློབ་ཕྲུག་ལྔ་ཙམ་སྤར་ཆ་བྱས་ཏེ་སྨན་སློབ་འཛིན་གྲྭ་ཐོག་མ་དེ་ཚུགས། དེ་དུས་སློབ་གཉེར་བ་རྣམས་ལ་དཔེ་ཁྲིད་ཀྱི་ཞོར་ལ་སྨན་སྦྱོར་ཀྱང་ཕྱག་ལེན་གནང་ནས་རང་ནུས་གང་ཡོད་ཀྱིས་སྤྱིར་གསོ་བ་རིག་པའི་བསྟན་པ་དང་སྒོས་སུ་སྨན་སྦྱིན་སློབ་ཁང་གཞི་རྐང་ཚུགས་པ་ལ་བྱས་རྗེས་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་བཞག་ཡོད། སྐབས་དེའི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སློབ་ཚན་ཁོངས་སུ། དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི་དང༌། སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་མཛད་པའི་འགྲེལ་བ་བཻ་སྔོན། ནུས་པ་ཕྱོགས་བསྡུས་ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་བཅས་ཀྱི་སྟེང༌། ཉེར་མཁོའི་རིག་གནས་སྐོར་དང་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་སོགས་ཀྱང་ཡོད།

ཆུ་སྟག་སྤྱི་ལོ་༡༩༦༢ལོར་རང་གཞུང་ཆོས་དོན་ལྷན་ཁང་གི་བཀའ་འབྲེལ་བཞིན་གནས་སྣང་སྨན་པ་ངག་དབང་ཡེ་ཤེས་ལགས་སྨན་སྦྱིན་ཁང་དུ་གདན་ཞུས་ཀྱིས་སྨན་དགེ་གཞོན་པར་བསྐོ་བཞག་གནང་བས་སྨན་པ་ཡེ་ཤེས་དོན་ལྡན་ལགས་ཀྱི་ཕྱག་རོགས་སུ་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་དཔེ་ཁྲིད་དང༌། སྨན་སྦྱོར། ནད་པར་སྨན་སྦྱིན་སོགས་ཕྱི་ནང་གི་ལས་དོན་གང་ཅིར་ཕྱར་བ་གྲུ་འདེགས་ལྟ་བུའི་ཕན་ནུས་འདོན་སྤེལ་བྱུང༌།

ཆུ་ཡོས་སྤྱི་ལོ་༡༩༦༣ལོར་རང་གཞུང་ཆོས་དོན་ལྷན་ཁང་ནས་ཡང་བསྐྱར་ཁྲོ་དགའ་བ་བསམ་འཕེལ་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་དང༌། གྲོ་མོ་དུང་དཀར་དགོན་པའི་སྨན་པ་བློ་བཟང་བཀྲ་ཤིས། ས་སྐྱ་ཀུ་རུང་དཔལ་རྩེའི་སྨན་པ་ཕུན་ཚོགས་ནོར་བུ་དགྲ་འདུལ་བཅས་བྱེས་འབྱོར་སྨན་པ་གྲགས་ཅན་ཁག་ཅིག་སྨན་སྦྱིན་ཁང་ལ་གདན་ཞུས་གནང་སྟེ། ཁྲོ་དགའ་བ་རིན་པོ་ཆེ་སློབ་དགེ་དང༌། གཞན་རྣམས་བརྟག་དཔྱད་སྨན་པ་དང༌། སྨན་གཉེར། སྐོར་བསྐྱོད་སྨན་པ་བཅས་སོ་སོར་འགན་དཀྲིས་ཀྱི་ལས་སྣེ་ཆ་བགོས་གནང་བས་ངྷ་ས་ཁུལ་གྱི་བོད་མི་གཙོས་ཉམ་ཐག་ནད་པ་མང་པོར་ཕན་ཐོགས་རྒྱ་ཆེ་བྱུང་བར་མ་ཟད། སྨན་པ་གང་འཚམས་འདུས་ཤིང་ལས་གཞི་རྒྱ་བསྐྱེད་ཐུབ་པ་དེས་སྨན་སྦྱིན་ཁང་གཞི་རྐང་ཚུགས་པར་རྨང་གདན་གང་ལེགས་འདིང་ཐུབ་པ་བྱུང༌། སྨན་པ་ཡེ་ཤེས་དོན་ལྡན་ལགས་ནས་སྨན་སྦྱིན་ཁང་གི་འཛིན་སྐྱོང་དང༌། སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ཐུགས་འགན་གནང་མུར་ལོ་དེར་སྔར་སྲོལ་ལྟར་ྋརྒྱལ་བའི་བླ་སྨན་པར་བསྐོ་བཞག་གནང༌།

དེ་ནས་བཟུང་ྋབླ་སྨན་ཡེ་ཤེས་དོན་ལྡན་མཆོག་ནས་ྋརྒྱལ་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཅིང་གཟིགས་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་དང་ྋརྒྱལ་བའི་ཡོངས་འཛིན་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་སྐུའི་འཕྲོད་བཞེས་དང་མཐུན་པའི་གསོལ་སྨན་རྣམས་སྐབས་འཕྲལ་སོ་སོར་སྦྱོར་འབུལ་ཞུ་རྒྱུ་དང༌། སྨན་སྦྱིན་ཁང་གི་ཐུགས་འགན་ཡོངས་རྫོགས་བཞེས་རྒྱུ་སོགས་གཅིག་ལྕོགས་གནང་བཞིན་ཡོད། སྨན་སྦྱིན་སློབ་ཁང་བཙུགས་ནས་འདས་པའི་ལོ་གཉིས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་དང་གྲུབ་འབྲས་ལེགས་ཐོན་ལ་གཞིགས་ཏེ་རང་གཞུང་ཆོས་དོན་ལྷན་ཁང་ནས་ལོ་དེའི་ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༢༩ ཉིན་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་སྨན་སྦྱིན་སློབ་ཁང་ཞེས་མཚན་གསོལ་གནང་བ་མ་ཟད། དགེ་རྒན་དང༌། སྨན་པ། ལས་བྱེད། སློབ་ཕྲུག་བཅས་ཀྱི་སྤྱི་མཐུན་འགྲོ་ལུགས་བཅའ་ཡིག་གསར་དུ་བསྒྲིགས་ནས་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་སྤྱན་འབུལ་གྱིས་ཕྱག་རྟགས་ཕེབས་རྗེས་བཅའ་ཡིག་རིན་པོ་ཆེའི་དགོངས་དོན་འོག་སྨན་སྦྱིན་སློབ་ཁང་གི་འཛིན་སྐྱོང་དང་སློབ་གསོ་སོགས་སྒོ་གང་ཐད་ནས་ཡར་རྒྱས་དང༌དམངས་གཙོའི་ངོ་བོའི་ཕྱོགས་སུ་གོམ་སྟབས་ཇེ་མགྱོགས་སུ་འགྲོ་འགོ་ཚུགས།

དེ་ལྟར་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་སྨན་སྦྱིན་སློབ་ཁང་དེ་བཞིན་སྐབས་དང་དུས་ལ་བསྟུན་པའི་ཡར་རྒྱས་ཚགས་ཚུད་དང༌། ཕྱི་ནང་མི་རིགས་ཀྱི་ནད་པ་བསྟེན་གཏུགས་བྱ་མཁན་ཡང་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་སྐབས་སུ། རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཁང་ནས་རྟོགས་ཞིབ་ཆེད་སྐུ་ཚབ་སྨན་པ་བྷ་ཝན་ངྷ་ཤི་(Dr.Baghwan Dash)ཟེར་པ་ངྷ་རམ་ས་ལར་ཆེད་མངགས་བཏང་སྟེ། ཁོང་ནས་རྒྱ་གར་ས་ཐོག་ཏུ་དབུས་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཁང་གི་ཆོག་མཆན་མེད་པར་བོད་སྨན་ལག་ལེན་བྱེད་མི་ཆོག་པར་བཤད་པ་དང༌། ལར་ནས་བོད་སྨན་འདིས་མི་དམངས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཇི་འདྲ་ཡོད་མེད་ཚོད་དཔག་ཆེད་ཕྱི་ནང་གསང་གསུམ་གྱི་ལམ་ནས་ཉམས་སད་དང༌། ཚོད་བལྟ། དྲི་རྩད་སྔ་ཕྱི་གནང་བར་ྋབླ་སྨན་ཡེ་ཤེས་དོན་ལྡན་ལགས་དང་འབྲེལ་ཡོད་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱུད་གཞུང་དང་མཐུན་པར་མཁས་མཛངས་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ལན་འདེབས་འཕྱུག་མེད་གནང་བ་དང༌། ལག་ལེན་ཁྲོད་ནད་པའི་ཐོག་ལའང་གདེང་འཁེལ་བའི་ཕན་འབྲས་མངོན་གསལ་ཐོན་པས་མཐར་བོད་སྨན་འདི་ལོ་རྒྱུས་རིང་ལ་ཁུངས་བཙན་པ། ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་རིག་གཞུང་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡིན་པ་ཤེས་རྟོགས་དང༌ཡིད་ཆེས་ངེས་རྙེད་བྱུང་ནས་འབྲེལ་ཡོད་ལ་དེ་དོན་སྙན་སེང་ཞུས་པ་བརྒྱུད་ལག་ལེན་བྱེད་པར་དགག་བྱ་མ་བྱས་པ་མ་ཟད། ཉམ་ཐག་ནད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་རྒྱ་གར་གཞུང་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ནས་ནད་པ་བཅུའི་ཉལ་ཁྲི་དང༌། ཉལ་ཆས། བཤགས་བཅོས་ཡོ་བྱད། ལས་ལྔའི་ཆ་བྱད་སོགས་དང༌། གཞན་ཡང་ནད་གཡོག་གཅིག་དང་མ་བྱན་གཅིག་གི་གྲོན་དངུལ་བཅས་ཀྱང་གནང་བ་རེད། སྨན་པ་བྷ་ཝན་ངྷ་ཤི་ནི་(Dr.Baghwan Dash )རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་མཐོ་རིམ་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་ནས་མཁས་དབང་(Doctorate)གཞུང་ཚད་དང༌། སཾ་སྐྲི་ཏའི་(Sanskrit)སྟེང་(Master Degree)སློབ་ཐོན་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ལ། རྒྱ་གར་དབུས་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཁང་གི་སྔར་སྲོལ་གསོ་རིག་སྡེ་ཚན་གྱི་སློབ་སྟོན་པ་གཞོན་པ་དང༌། རྒྱལ་སྤྱིའི་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཚོགས་རྒྱུན་སྲོལ་གསོ་རིག་སྡེ་ཚན་གྱི་འབྲེལ་གཏུགས་པ་སོགས་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་མྱོང་ཞིང༌། སྔ་རྗེས་སུ་རྒྱ་གར་དང༌། བྷང་གྷ་ལ། འབྲུག སོག་པོ་སོགས་ལ་ཆེད་བསྐྱོད་ཀྱིས་སྲོལ་རྒྱུན་གསོ་རིག་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཐབས་སྐོར་ལ་གསུང་བཤད་དང༌། ཆེད་རྩོམ་མང་པོ་སྤེལ་བས་འཛམ་གླིང་ནང་སྙན་གྲགས་ངེས་ཅན་ཡོད་པའི་མཁས་དབང་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། རྒྱ་གར་གྱི་སྔར་སྲོལ་སྨན་དང་ལྷག་པར་བོད་སྨན་ལ་ཆེད་དམིགས་ཉམས་ཞིབ་ཀྱིས་དེབ་གྲངས་ཆེ་ཆུང་བཞི་བཅུ་ལྷག་བརྩམས་བྲིས་ཀྱང་གནང་ཡོད་མཁན་ཞིག་རེད།

ཤིང་སྦྲུལ་སྤྱི་ལོ་༡༩༦༥ལོ་སྟེ། སྨན་སྦྱིན་སློབ་ཁང་བཙུགས་ནས་ལོ་ལྔ་ཙམ་འཁོར་བ་ནས་བཟུང་སྨན་རྒྱུའི་འགྲོ་གྲོན་སྐུ་སྒེར་ནས་ཞུ་མ་དགོས་པར། ཡུལ་ཐང་དང་འཚམས་པའི་སྨན་རིན་གཏན་འབེབས་ཀྱིས་འགྲོ་གྲོན་བྱུང་སོང་ཁ་མཐུན་པ་བྱུང་ཞིང༌། གཞན་ཡང་སྐབས་དེར་པར་སིག་མི་རིགས་རྒྱ་གར་བ་ནེ་རོ་ཇི(Nowrojee)ཨ་མ་ནས་སྨན་བཅོས་ཀྱི་དྲིན་ལན་འཇལ་ཆེད་བོད་རང་བཙན་མ་ཐོབ་བར་དུ་སྨན་སྦྱིན་སློབ་ཁང་ལ་མེཀ་ལོའ་ཌི་གྷན་ཇིའི་(Mcleod ganj)ས་ཆ་ཆུང་ཙམ་ཞིག་དད་འབུལ་ཞུས་པ་དེར་བརྟག་དཔྱད་ཁང་དང༌། སྨན་སྤྲོད་ཁང་སོགས་ཆོས་ལྷན་ནས་འགྲོ་གྲོན་བཏང་སྟེ་གསར་རྒྱག་བྱས།

རྩིས་རིག་སློབ་ཁང༌།

ལྕགས་བྱི་སྤྱི་ལོ་༡༩༦༠ལོར། སྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་བཀའ་འབྲེལ་བཞིན། རང་གཞུང་ཆོས་རིག་ལྷན་ཁང་ནས་དཀར་ནག་དབྱངས་གསུམ་རྩིས་ཀྱི་རིག་པ་མི་ཉམས་རྒྱུད་འཛིན་དང་ཉམས་པ་སླར་གསོའི་ཆེད་ཀ་སྦུག་ཁུལ་དུ་གནས་སྡོད་མདོ་སྨད་བླ་བྲང་བཀྲ་ཤིས་འཁྱིལ་གྱི་མཛོད་ཟུར་དུས་འཁོར་བ་བློ་གྲོས་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་ངྷ་སར་ཆེད་འབོད་གནང་སྟེ། གྷི་ལེན་མོར་(GlenMoor cottage)ཞེས་བུ་ཁྱིམ་དུ་འགྲོ་སའི་ལམ་ཟུར་གྱི་ཤིང་ནགས་ནང་དེ་སྔོན་དབྱིན་ཇིས་རྒྱ་གར་ལ་དབང་བསྒྱུར་སྐབས་བརྒྱབས་པའི་ཁང་བ་དམར་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེར་རྩིས་ཁང་ཟུར་བཙུགས་ཀྱིས་དུས་འཁོར་བ་བློ་གྲོས་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་དགེ་རྒན་ཆེན་མོར་བསྐོ་བཞག་གིས་རྩིས་སློབ་ཁང་གི་རྨང་གཞི་ཐོག་མ་དེ་གྲུབ་ཐུབ་པ་བྱུང༌།
ལྕགས་གླང་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༡ལོར། དུས་འཁོར་བ་བློ་གྲོས་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་ནས་ྋགོང་ས་མཆོག་གི་སྐུའི་དགུང་ཀེག་ཀེག་རྩིས་བརྩི་རྒྱུ་སོགས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་རྩིས་ཀྱི་ཞུ་སྒོ་ཁག་དང༌། དགེ་ཕྲུག་གཉིས་ལ་སློབ་ཁྲིད་གནང་ཞོར་ལོ་ཐོ་ཐོག་མ་སྟེ་ལོ་དེའི་ལོ་ཐོ་འདོན་སྤེལ་གནང་བ་མ་ཟད། རབ་བྱུང་བཅུ་དྲུག་པའི་ཆུ་སྟག་ནས་ས་སྤྲེལ་བར་གྱི་ལོ་ཐོ་དག་ཀྱང་འགྲེམས་སྤེལ་གནང༌། སྐབས་དེའི་རྩིས་སློབ་ཀྱི་དཔེ་ཁྲིད་ཁོངས་སུ། འབྱུང་རྩིས་ཟླ་ཟེར་དང༌། རིག་ལྡན་སྙིང་ཐིག ཀུན་གཟིགས་དབྱངས་འཆར་ཆེན་མོ་དང་། རིག་གནས། རྒྱལ་རབས་བཅས་བཞག་ཡོད་པ་རེད།
གོང་གསལ་ལོ་ཤས་རིང་སྨན་རྩིས་སློབ་གཉེར་ལ་ཉེ་བར་མཁོ་བའི་དཔེ་དེབ་དཀོན་རིགས་ཁག་མ་ཕྱི་ཐབས་འཚོལ་བྱས་ཏེ་དགེ་སློབ་རྣམས་ནས་ལག་བྲིས་ཀྱིས་ཕབ་བཤུས་བྱས་པ་དང༌། རང་གཞུང་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ཀྱང་ཉེར་མཁོའི་མ་དཔེ་གང་རག་ཐབས་འཚོལ་དང༌། རྒྱུ་གྲོན་སྦྱར་ཏེ་དཔར་འགྲེམས་བྱས་པ་བརྒྱུད་སྨན་རྩིས་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་བསྐངས་གང་ཐུབ་གནང་ཡོད།

འགྲོ་ཕན་སྨན་རྩིས་ཁང༌།

བོད་གཞུང་ཆོས་དོན་ལས་ཁུངས་ནས་འཆར་འགོད་ལམ་སྟོན་གནང་བ་ལྟར། མེ་ལུག་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༧ལོའི་ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༡༧ ཉིན། ཅོབ་ར་ཧའོ་སིའི་(Chopra Hose)སྨན་སྦྱིན་སློབ་ཁང་སྔོན་ཡོད་དེར་ གྷི་ལིན་མོར་(GlenMoor)ནས་རྩིས་ཁང་ཡང་གནས་སྤོས་ཀྱིས་ཟླ་བསྒྲིལ་གནང་སྟེ། གཞིས་ཀྱི་ལྷ་ལྡན་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ཚབ་ཏུ། འཕགས་ཡུལ་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ངྷ་རམ་ས་ལར་བྱེས་ཀྱི་འགྲོ་ཕན་སྨན་རྩིས་ཁང་ཞེས་མཚན་གསོལ་གནང༌།
དེ་ཡང་འདས་པའི་ལོ་ཤས་རིང་གི་འཛིན་སྐྱོང་ལས་བྱུང་བའི་ཉམས་མྱོང་དང༌། ཡར་རྒྱས་འཕེལ་རིམ་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ལ་གཞི་བཅོལ་ཏེ་འགྲོ་ཕན་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་འཛིན་སྐྱོང་ལམ་སྲོལ་རང་སྐྱོང་སྡེ་ཚན་དུ་བསྒྱུར་བ་དང་འཛིན་སྐྱོང་ཡིག་ཚང་ཟུར་འཛུགས་ཐོག་རྩེ་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ལགས་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་དབུ་འཛིན་དུ་བསྐོ་བཞག་གནང་བ་དེ་ནི་སྨན་རྩིས་གཉིས་གཞི་གཅིག་ཏུ་ཟླ་བསྒྲིལ་བཏང་རྗེས་ཀྱི་དབུ་འཛིན་ཐོག་མ་དེ་ཡིན། དེ་ནས་བཟུང་འགྲོ་ཕན་སྨན་རྩིས་ཁང་འདིའི་གཞི་རྐང་བརྟན་པོ་ཚུགས་ཤིང༌། དེ་སྔོན་ལོ་ལྟར་འཆར་ཅན་ཆོས་དོན་ལྷན་ཁང་ནས་འགྲོ་གྲོན་ཞུ་བཞིན་པ་དེ་ཡང་ཞུ་མ་དགོས་པར་རང་ཁོངས་ནས་ནར་གཏོང་ཐུབ་པའི་མཐུན་རྐྱེན་བྱུང་བ་མ་ཟད། ནང་ཁུལ་སྡེ་ཚན་ཆ་བགོས་ཀྱིས་འཛིན་སྐྱོང་ཡིག་ཚང་དང༌། སྨན་སྦྱོར་ཁང༌། རྩིས་ཁང༌། སློབ་གྲྭ། བརྟག་དཔྱད་ཁང༌། ནད་གསོ་ཁང་བཅས་ཁུངས་སོ་སོར་འོས་བབས་ཀྱི་མི་སྣ་བསྐོ་བཞག་དང༌། འགན་དཀྲིས་གནང་རྗེས་སྨན་རྩིས་པ་དང་ལས་བྱེད་ཚང་མས་རང་འཁྲིའི་ལས་དོན་ཐོག་ཕྱར་གྲུ་མཉམ་འདེགས་ཀྱི་ནུས་ཤུགས་མི་དམན་པ་བཏོན་པར་བརྟེན། དུས་ཡུན་ཐུང་ངུའི་ནང་སྔར་ལས་ལྷག་པའི་ཚགས་ཚུད་དང་འཕེལ་རྒྱས་གང་ལེགས་བྱུང༌།

དེ་ཡང་ཤིང་ཁང་གསར་པ་ཐོག་བརྩེགས་གསུམ་ཅན་དེའི་སྟེང་ཐོག་ཏུ་འཛིན་སྐྱོང་ཡིག་ཚང་དང༌། རྩིས་རིག་ཡིག་ཚང༌། བརྟག་དཔྱད་ཁང༌། སྨན་སྤྲོད་ཁང༌། ལས་ཤག འཛིན་གྲྭ་ཚུགས་ས་བཅས་བཟོས་པ་དང༌། བར་ཐོག་ནང་སྨན་སྦྱོར་ཁང་བཟོས་ཏེ་སྨན་བརྡུང་རྒྱུ་དང༌། རིལ་བུ་བསྒྲིལ་རྒྱུའི་མཚོན་སྨན་སྦྱོར་གྱི་ཆོ་ག་ཕྱག་ལེན་ཡོངས་རྫོགས་དེ་གར་གནང་ཐུབ་པ་བྱུང༌། འོག་མའི་ནང་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ཀྱི་སྡོད་ཤག་བཅས་ཡོད། གཞན་ཡང་དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་སྨན་ཁང་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱུང་བས་ནད་པ་ཉིན་རེ་བཞིན་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པ་དེ་དག་ལ་གསོལ་སྨན་ལྡང་ངེས་མཁོ་སྤྲོད་ཐུབ་མིན་གྱི་སྐུ་ངལ་ཇེ་ཆེར་སོང་བར་བརྟེན། དེང་མཐུན་སྨན་སྦྱོར་འཕྲུལ་ཆས་དགོས་མཁོར་གཟིགས་ནས་གློག་ནུས་ལ་བརྟེན་པའི་སྨན་རྒྱུ་རྡུང་བྱེད་དང༌། ལག་བསྐོར་རིལ་བསྒྲིལ་འཕྲུལ་ཆས་རྒྱ་གར་ཨ་ཡུ་རྦེ་དའི་སྨན་ཁང་ལ་དཔེར་བྱས་ཏེ། དེའི་བཟོ་ཡུལ་སོགས་རྩད་གཅོད་བྱུང་རྗེས་དེ་འཕྲལ་ཨམ་རི་སཱར(Ameitsar) ནས་འཕྲུལ་ཆས་མངགས་ཉོ་གནང་སྟེ་གསར་འཛུགས་ཐུབ་པ་བྱུང༌། སྐབས་དེའི་འཕྲུལ་ཆས་རིགས་དེང་དུས་ཀྱི་ཐོན་གསར་འཕྲུལ་ཆས་བཞིན་དུ་སྤུས་ལེགས་དང་ལས་ཆོད་ཆེན་པོ་མེད་ཀྱང་སྐབས་དེར་མཚོན་ན་སྨན་སྦྱོར་ཐོན་སྐྱེད་ཐད་ཕོན་འབོར་ཆེ་ལ་སྤུས་ཚད་ལྡན་པ་དང༌། ལས་མིར་ཡང་ཚེགས་ཆུང་བའི་ཕན་ཡོན་སོགས་དགེ་མཚན་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་མ་ཟད། རང་རེའི་ལོ་ངོ་ཉིས་སྟོང་ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་ནང་མིའི་ནུས་ཤུགས་ཁོ་ནར་བརྟེན་ནས་སྨན་སྦྱོར་བྱེད་པའི་ལེའུ་དེ་མཇུག་བསྒྲིལ་བར་གྱུར།

ས་སྤྲེལ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༨ལོར། མཁས་དབང་བར་ཞི་ཕུན་ཚོགས་དབང་རྒྱལ་མཆོག་འབྲས་ལྗོངས་ཀྱི་རྒྱལ་ས་སྒང་ཏོག་ཏུ་བཅའ་བཞུགས་གནང་བཞིན་པ་རང་གཞུང་ཆོས་དོན་ལྷན་ཁང་ནས་མཁྱེན་རྟོགས་བྱུང་སྟེ་ངྷ་སར་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་དགེ་རྒན་དུ་གདན་ཞུས་ལྟར་ཕེབས་འབྱོར་བྱུང༌། ལོ་དེའི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༢༡ ཉིན་བོད་ཀྱི་གསོ་དཔྱད་སྨན་དང་གཙུག་ལག་རྩིས་ཀྱི་སློབ་ཚན་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་སྙན་ཞུ་གསར་བསྒྲིགས་ཀྱིས་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དང་བོད་གཞུང་རྒྱུན་ལས་ཚོགས་འདུར་སྤྱན་ཞུས་ཀྱིས་བཀའ་འཁྲོལ་ཐོབ་སྟེ་སྨན་རྩིས་གཉིས་ཀྱི་སློབ་ཚན་ལོ་རིམ་དང་པོ་ནས་བདུན་པ་བར་ཡོད་པ་ཞིག་གཏན་འབེབས་གནང༌།

ས་བྱ་སྤྱི་ལོ་༡༩༦༩ལོར། རང་གཞུང་ཆོས་དོན་ལྷན་ཁང་ནས་སློབ་ཡོན་ཐབས་འཚོལ་གྱིས་སྐབས་གཉིས་པའི་སྨན་སློབ་ཕོ་མོ་ཁྱད་མེད་གྲངས་བཅུ་གཉིས་གཏན་སློབ་ཁག་ནས་བོད་ཡིག་དྲག་གྲས་ཡིག་རྒྱུགས་ལམ་ནས་བསྡུ་བསྐོང་གནང་སྟེ། མཁས་དབང་བར་ཞི་ཕུན་ཚོགས་དབང་རྒྱལ་མཆོག་སློབ་དགེ་ཆེན་མོ་དང༌། གྲོ་མོ་དུང་དཀར་དགོན་པའི་སྨན་པ་བློ་བཟང་བཀྲ་ཤིས་ལགས་སློབ་དགེ་གཞོན་པར་བསྐོ་བཞག་གནང་བ་དང༌། སློབ་གྲྭའི་ཚུགས་གྲོལ་དང་སློབ་ཁྲིད་སོགས་ཀྱི་འགྲོ་སྟངས་དུས་རབས་དང་མཐུན་པར་བསྒྱུར་བཅོས་མཛད།

སྐར་རྩིས་སྐོར་ལ་སྔར་ཡོད་ཐོག་རང་རང་རྒྱུགས་འབུལ་དུ་ལོ་རེ་ལོ་ཐོ་འདོན་སྤེལ་ཞུས་པ་མ་ཟད། ཚེ་རབས་ལས་རྩིས་དང༌། ནད་རྩིས། བག་རྩིས། གཤིན་རྩིས་སོགས་དང༌། དགོན་སྡེ་ཁག་གི་ཟོར་འཕེན་ཚེས་ཆ་བཅས་རྣམ་ཀུན་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ཞུ་སྒོ་མཐའ་དག་འཐུས་ཚང་འགན་ལེན་ཞུས་ཐུབ་པ་བྱུང༌།
ལྕགས་ཁྱི་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༠ལོར། ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའི་ཐུགས་རྗེ་བཀའ་དྲིན་དང་མཛད་འཕྲིན་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་གཞུང་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་བཅས་པ་ཡར་རྒྱས་དང་གཞི་རྒྱ་ཆེ་རུ་སོང་པ་དང་བསྟུན། ཆོས་དོན་ལྷན་ཁང་ལ་ཡང་དེ་མཚུངས་ལས་གཞི་དང་བྱེད་སྒོ་སྣེ་མང་གིས་རྐྱེན་པས་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་འཛིན་སྐྱོང་མུ་མཐུད་གནང་རྒྱུ་ལྕོགས་མིན་དང་། གཉིས་ནས་འགྲོ་ཕན་སྨན་རྩིས་ཁང་འདི་བཞིན་སྨན་རྩིས་གཉིས་ཀྱི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་བསྐྱེད་བསྲིངས་བྱེད་སའི་དགེ་རྩའི་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་ངོ་བོར་སོང་བུ་ཁྱིམ་གྱི་ཁྱབ་ཁོངས་འོག་ཕྱིན་ན་སློབ་གྲྭའི་གནས་སྟངས་དང༌། དཔལ་འབྱོར། འཛིན་སྐྱོང་བཅས་ཕྱོགས་གང་ཐད་ནས་ཚགས་ཚུད་དང་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་གོམ་སྟབས་ཇེ་མགྱོགས་སུ་འགྲོ་བར་དམིགས་ཏེ་ངྷ་ས་བུ་ཁྱིམ་གྱི་འཛིན་སྐྱོང་འོག་རྩིས་སྤྲོད་གནང༌།

བར་དུ་གནས་གཞི་སྤོར་བའི་སྐོར།

ཆུ་གླང་སྤྱི་ལོ་༡༩༧༣ལོར། སྐུ་སྒེར་ནས་དངུལ་བུན་ཞུས་ཏེ། ད་ལྟའི་དབུས་སྨན་རྩིས་ཁང་ཆགས་ཡུལ་གངས་ཅན་སྐྱིད་གཤོངས་ཁུལ་གྱི་ས་ཆ་རྒྱ་ཁྱོན་ཨེ་ཀར་ལྔ་ཙམ་༼འདིར་ཕྱིས་སུ་ར་སྟོད་བླ་བྲང་དང༌། ཨ་མདོ་འཕེལ་རྒྱས་ལགས་ཀྱི་ཕྱག་ནས་ཉོས་པའི་ས་ཁྱོན་འདུས་ཡོད་༽སྤུས་གཟིགས་གནང་བ་དང༌། དེ་སྟེང་ཨར་ལས་འཛུགས་བསྐྲུན་གྱི་ལས་འཆར་བཀོད་དེ་འཇར་མན་རོགས་ཚོགས་མེའ་སེ་རོར(་Miserior)ལ་རོགས་རམ་ཞུས་བསྩལ་བྱུང་དོན་ལྟར། བོད་ཁྱིམ་ནས་བོད་ཁྱིམ་དབུ་འཛིན་ལས་རོགས་རྒན་དངོས་གྲུབ་ལགས་ཨར་ལས་གཟིགས་རྟོགས་པར་ཆེད་གཏོང་གིས་ད་ཡོད་དབུས་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ཡིག་ཚང་ཆེན་མོ་གསར་རྒྱག་གི་ལས་གཞི་འགོ་འཛུགས་བྱས། སྐབས་དེར་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ཉིན་ལྟར་འཆར་ཅན་གྱི་སློབ་ཁྲིད་དང་དགོང་དྲོ་ཆུ་ཚོད་རེར་སྨན་སྦྱོར་ཁང་དུ་སྨན་རྒྱུ་གཙང་མ་བཟོ་རྒྱུའི་མཚོན་པའི་སྨན་སྦྱོར་བྱེད་དུ་འགྲོ་དགོས་པ་དང༌། དབྱར་དུས་སུ་བཞུགས་སྒར་ངྷ་སའི་གཡས་གཡོན་གྱི་ལུང་གཤོངས་དང་རི་རྩེ། གཞན་ཡང་ཉེ་འཁོར་གྱི་ས་གནས་གང་སར་སྨན་བཏོག་ལ་ཡང་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་བཅས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་དང་སེམས་ཤུགས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའི་འབྲས་བུར་དུས་ད་ལྟའང་མུ་མཐུད་སྨན་བཏོག་ལ་འགྲོ་བའི་སྲོལ་བཟང་ཡོད་པ་བཅས་ནི་སྐབས་དེའི་དགེ་སློབ་རྣམས་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་ཉག་ཅིག་ཡིན་པས་ཕྱི་རབས་པ་རྣམས་ནས་ནམ་ཡང་བརྗེད་མི་རུང་བ་ཞིག་ཡིན།

ཤིང་ཡོས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༥ལོར། དབུ་འཛིན་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ལགས་གཙོས་པའི་འགན་འཁྲི་སྣེ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་ཡིག་ཚང་ཆེན་མོའི་ཨར་པོའི་ལས་གཞི་མཇུག་སྐྱོང་ལེགས་གྲུབ་ཟིན་པ་དང་། ཁོང་བུ་ཁྱིམ་དུ་ཕྱིར་ལོག་གནས་སྤོས་སོང་ཚབ། གཟིམ་ཆུང་བཀའ་འབྲེལ་བཞིན་ཚ་རོང་འཇིགས་མེད་ལགས་དབུ་འཛིན་ལ་བསྐོ་བཞག་གནང་བ་དང་འབྲེལ་འགྲོ་ཕན་སྨན་རྩིས་ཁང་དེ་བཞིན་བུ་ཁྱིམ་འཛིན་སྐྱོང་འོག་ནས་རྩིས་བཞེས་ཀྱིས་ སྐུ་སྒེར་ཡིག་ཚང་གི་ཐད་ཀའི་འཛིན་སྐྱོང་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་བཅུག་གནང་མཛད།

མེ་འབྲུག་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༦ལོར་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཨི་ཌ་ལིར་བོད་སྨན་བགྲོ་གླེང་ཚོགས་འདུ་ཞིག་དེར་བཞུགས་རང་རིགས་མཁས་དབང་ནམ་མཁའི་ནོར་བུ་ལགས་ནས་གོ་སྒྲིག་གནང་སྟེ། རྒྱལ་ཁབ་ཤར་ནུབ་གང་ས་ནས་སྨན་པ་དང་ཚན་རིག་པ་མཁས་ཅན་མང་པོ་གདན་འདྲེན་ཞུས་པ་ལྟར། སྨན་རྩིས་ཁང་ནས་གཞུང་འབྲེལ་ཐོག་གྲ་ཁང་དཀར་སྨན་པ་བློ་བཟང་སྒྲོལ་མ་ལགས་དང་དབུ་འཛིན་ཚ་རོང་འཇིགས་མེད་ལགས་རྣམ་གཉིས་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ཚོགས་ཞུགས་གནང་སྟེ་བོད་སྨན་སྐོར་གསུང་བཤད་དང༌། ནད་པ་མང་པོར་བལྟ་རེག་དྲི་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་བརྟག་དཔྱད་སྨན་བཅོས་དང༌། སྨན་རྩིས་ཁང་གི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་ངོ་བོ། བོད་སྨན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་སོགས་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཏུ་ཁྱབ་བསྒྲགས་གང་ལེགས་བྱེད་ཐུབ་པ་བྱུང༌།

ཐ་མར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱིས་རྒྱ་ཆེར་ཁྱབ་པའི་སྐོར།

ལྕགས་སྤྲེལ་སྤྱི་ལོ་༡༩༨༠ལོར་གཟིམ་ཆུང་བཀའ་འབྲེལ་བཞིན་སྐུའི་གཅེན་པོ་སྟག་ལྷ་བློ་བཟང་བསམ་གཏན་མཆོག་སྨན་རྩིས་ཁང་དབུ་འཛིན་དུ་བསྐོ་བཞག་མཛད། གང་ཉིད་ཀྱི་རླབས་ཆེ་བའི་དགོངས་གཞི་དང་མཁས་མཛངས་ལྡན་པའི་མཛད་བྱུས་ལ་བརྟེན། ལོ་ཤས་ནང་སྨན་ཁང་དང་སློབ་ཁང་ཆེན་མོ། དེ་བཞིན་རྒྱ་བལ་ཁུལ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ས་དང་བོད་མི་འདུས་སྡོད་ཁག་གང་སར་ཡན་ལག་སྨན་ཁང་མང་པོ་གསར་འཛུགས་ཀྱིས་མཚོན་འགྲོ་ཕན་སྨན་རྩིས་ཁང་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ཚད་གཞི་ཧ་ཅང་མཐོ་བོར་བསྙེགས་པའི་རླབས་ཆེན་མཛད་རྗེས་བཞག་གནང་ཡོད། ལོ་དེའི་མཇུག་ཙམ་ལ་བཅུ་ཕྲག་རིག་གནས་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ་གསོ་དཔྱད་རིག་པར་མངའ་བརྙེས་པའི་མཁས་པའི་དབང་པོ་ལྷ་རྗེ་བླ་སྨན་བསྟན་འཛིན་ཆོས་གྲགས་མཆོག་རྒྱ་དམར་གྱི་བཙན་གནོན་འོག་ལོ་ངོ་བཅུ་བདུན་ཙམ་ལ་བཙོན་འཇུག་བྱས་རྗེས་གློད་བཀྲོལ་གྱིས་རྒྱ་གར་དུ་ཕེབས་འབྱོར་བྱུང་བ་དང་། ྋསྐུའི་བླ་སྨན་བགྲེས་པར་བསྐོ་བཞག་བསྩལ། གང་ཉིད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མདོ་ཙམ་ཞུ་ན། མཁས་པའི་དབང་པོ་ྋསྐུའི་བླ་སྨན་བསྟན་འཛིན་ཆོས་གྲགས་མཆོག་ནི་སྙེ་མོ་གཡག་སྡེ་ཞེས་པར་བོད་རབ་བྱུང་བཅོ་ལྔ་བའི་ཆུ་ཕག་སྤྱི་ལོ་༡༩༢༣ལོར་སྐུ་འཁྲུངས། དགུང་ལོ་བཅུའི་སྟེང་སྙེ་མོ་ཆོས་སྡེར་ཆོས་ཞུགས་ཀྱིས་ཡི་གེ་འབྲི་ཀློག་ནས་བརྩམས་ཏེ་བརྡ་དག་སྙན་སུམ་སོགས་ལ་ལེགས་པར་སྦྱངས། དགུང་ལོ་བཅུ་བདུན་སྟེང་ལྷ་ས་སྨན་རྩིས་ཁང་དུ་ཕེབས་ནས་སྨན་རྩིས་རིག་གནས་ཀུན་ལ་གསན་བསམ་དཔྱིས་ཕྱིན་གནང་བ་དང༌། དགུང་ལོ་སུམ་ཅུའི་ཐོག་རྒྱལ་ཡུམ་ཆེན་མོའི་ྋབླ་སྨན་མཛད། མེ་སྤྲེལ་སྤྱི་ལོ་༡༩༥༦ལོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་བའི་ྋབླ་སྨན་པར་བསྐོ་བཞག་བསྩལ། ས་ཕག་སྤྱི་ལོ་༡༩༥༩ལོར་རྒྱ་དམར་གཞུང་ནས་འཛིན་བཟུང་གིས་ལོ་ངོ་བཅུ་བདུན་རིང་བཙོན་ཁང་དུ་བཞུགས་དགོས་བྱུང༌། ལྕགས་སྤྲེལ་སྤྱི་ལོ་༡༩༨༠ལོར་རྒྱ་གར་དུ་ཕེབས་ཏེ་ྋསྐུའི་བླ་སྨན་བགྲེས་པར་བསྐོ་བཞག་བསྩལ་ཞིང༌། བོད་གཞུང་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ཚད་འཛིན་སྨན་པ་གཙོ་བོ་དང༌། སྨན་རྩིས་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི། ཆེས་མཐོའི་སྨན་རྩིས་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ། སྨན་སྦྱོར་དང་སྔོ་སྦྱོར་ཉམས་ཞིབ་སྡེ་ཚན་སོགས་ཀྱི་སློབ་སྟོན་པའི་མཚན་གནས་བཞེས་གནང་བ་མ་ཟད། གདན་ཞུས་ལྟར་འཛམ་གླིང་ཡུལ་གྲུ་གང་སར་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ། བོད་ལུགས་གསོ་བ་རིག་པའི་བསྟན་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཐད་ནས་རང་རེའི་རྩ་དོན་ལ་སྨན་ཞིང༌གཞན་ཕན་གྱི་བྱ་བར་གཞོལ་བའི་མཚན་སྙན་གྱི་གྲགས་པ་ཕྱོགས་ཀུན་ལ་ཁྱབ་ཅིང་། མཐར་སྤྱི་ལོ༢༠༠༡ཟླ་༤ཚེས་༦ལ་བཞུགས་སྐར་སྨན་རྩིས་ཁང་དུ་དགོངས་པ་ཆོས་དབྱིངས་སུ་འཐིམ།

ཆུ་ཁྱི་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༢ལོའི་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༢༨ ཉིན་གཟའ་སྐར་འཕྲོད་སྦྱོར་དགེ་བ་དང་བསྟུན་ནས་ྋསྐུའི་བླ་སྨན་བགྲེས་པ་བསྟན་འཛིན་ཆོས་གྲགས་མཆོག་དབུ་བཞུགས་ཀྱིས་ྋརྒྱལ་བའི་ཕོ་བྲང་དུ་རིན་ཆེན་དངུལ་ཆུ་བཙོ་བཀྲུ་ཆེན་མོ་ཕྱག་ལེན་གནང་བའི་མཛད་སྒོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ཆིབས་བསྒྱུར་བཀའ་དྲིན་བསྐྱངས་ཤིང༌། ྋབླ་སྨན་བསྟན་འཛིན་ཆོས་གྲགས་ལགས་ནས་མཎྜལ་རྟེན་གསུམ་འདེགས་འབུལ་ཞུས་གྲུབ་རྗེས། ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་འདི་ཕྱིའི་བླང་དོར་གྱི་ལམ་སྟོན་བཀའ་སློབ་ཟབ་མོ་བསྩལ་མཐར་ྋབླ་སྨན་བསྟན་འཛིན་ཆོས་གྲགས་མཆོག་གིས་བཙོ་ཐལ་ཕྱག་ལེན་གནང་མི་ཚོར་ཀོང་སྤྲུལ་རིན་པོ་ཆེའི་གསུང་བདུད་རྩི་བཅུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་རིན་ཆེན་དངུལ་ཆུ་བཙོ་བཀྲུ་ཆེན་མོའི་སྦྱོར་བས་གྲུབ་པའི་བཅུད་ལེན་དུ་བསྒྱུར་བའི་ལག་ལེན་རྣམ་པར་གསལ་བ་འཚོ་བྱེད་མཁས་པའི་སྙིང་བཅུད་ཀྱི་ལྗགས་ལུང་གནང་བ་དང༌། སྨན་ལས་པ་དང་སྐུ་སྒེར་ནས་སྐུ་སྲུང་ཞབས་ཞུ་བ་བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་མི་གྲངས་ཉི་ཤུ་ཙམ་གྱིས་ཕོ་བྲང་གཟིམ་ཆུང་ལྷོ་ངོས་སུ་མི་ཌར་བདུན་ཅུ་ཙམ་གྱི་སར་ྋགོང་ས་མཆོག་གིས་ནམ་རྒྱུན་སྦྱིན་བསྲེག་གནང་ཡུལ་གཙང་ཞིང་རྒྱ་ཆེ་ལ་དབེན་པའི་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་དེར་ཟླ་བ་གཉིས་ལྷག་གི་རིང་དངུལ་ཆུ་བཙོ་ཕྱིས་སྦྱངས་གསུམ་དང༌། ཟ་འཆིང་ཁམས་བརྒྱད་སོ་སོར་དུག་འདོན་གཡའ་ཕྱིས་སོགས་མཐོང་རྒྱུད་ལག་ལེན་ཚུལ་བཞིན་ལེགས་གྲུབ་ཀྱིས་བདུད་རྩི་བཅུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དངུལ་ཆུ་བཙོ་ཐལ་ཆེན་མོ་ལམ་ལྷོང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་སྟེ་རིན་ཆེན་རིལ་བུའི་རིགས་ཁག་བཞི་ཙམ་གསར་བཟོ་ཐུབ་པ་བྱུང་ཞིང༌། དངུལ་ཆུ་བཙོ་བཀྲུ་ཆེན་མོ་དེ་ནི་བྱེས་ཀྱི་བཞུགས་སྒར་ངྷ་ས་འགྲོ་ཕན་སྨན་རྩིས་ཁང་བཙུགས་པ་ནས་བཟུང་བཟོ་ཐེངས་དང་པོ་དེ་ཡིན། དེ་བཞིན་སྨན་སྦྱོར་སྡེ་ཚན་གྱི་འགན་འཁྲི་སྨན་ལས་རིམ་བྱོན་ནས་ཐབས་ཤེས་སྣ་ཚོགས་ལུ་གུ་བརྒྱུད་དུ་སྤེལ་པ་བརྒྱུད་ད་ཆ་སྨན་ཕྱེ་མ་འཐག་རྒྱུ་དང༌། རིལ་བུ་བསྒྲིལ་པ། རིལ་བཅག་རྒྱག་རྒྱུ་སོགས་འཕྲུལ་ཆས་ཅན་ལ་བསྒྱུར་བར་བརྟེན་སྨན་གྱི་ཐོན་ཚད་མཐོ་ཤོས་དེ་ལོ་རེར་ཀི་ལོ་ཁྲི་འགའ་རེ་ལེགས་གྲུབ་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། ལོ་དེར་སྨན་སྦྱོར་བཟོ་གྲྭ་གསར་བར་སྤོས་ཏེ་ཕྱེ་མ་འཐག་སའི་འཕྲུལ་འཁོར་དང༌། རིལ་བུ་བསྒྲིལ་ས། རིལ་བཅག་རྒྱག་ས། ཉི་འོད་རིལ་བུ་སྐམ་ས། ཕྱི་ཐུམ་རྒྱག་ཁང་དང༌། སྨན་རྒྱུའི་དོས་ཁང༌། སྨན་རིལ་མཛོད་ཁང་སོགས་སྔར་ལས་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཁར་ད་དུང་དུག་འདོན་དང་བསྲེག་ཁང་སོགས་གཙང་སྦྲ་དོད་ཅིང་ཆ་རྐྱེན་བཟང་པོའི་འོག་ལས་བཟོ་ཚོས་སྨན་སྦྱོར་དང་སྨན་བཟོའི་ཐོན་སྐྱེད་བྱ་བ་ཧུར་བརྩོན་ཆེན་པོས་བྱས་པ་དང༌། ལྷག་པར་དུ་སྨན་སྦྱོར་འགན་འཛིན་གྱིས་གཙོས་སྨན་རྒྱུ་མཁོ་སྒྲུབ་སྨན་པ་རྣམས་ནས་སྨན་རྒྱུ་ངོས་འཛིན་མ་ནོར་བ་དང༌། སྨན་རྫས་འདུལ་སྦྱོང་དང་དུག་འདོན་གཡའ་ཕྱིས་སོགས་སློབ་དཔོན་གོང་མའི་ཕྱག་ལེན་འཕྱུག་པ་མེད་པར་སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གཙང་གི་སྒོ་ནས་ཁྱོན་བསྡོམས་སྨན་སྦྱོར་རྣམ་གྲངས་ཉིས་བརྒྱ་ཙམ་གཞུང་བཞིན་སྦྱོར་ཚད་གཞིར་བཟུང་ཆད་ལྷག་མེད་པར་སྦྱོར་བཞིན་ཡོད།

མེ་སྟག་སྤྱི་ལོ་༡༩༨༦ཙམ་ནས་བཟུང་སྟོད་མངའ་རིས་སྒར་དཔོན་གྱི་བླ་སྨན་ཟུར་པ་རོང་བྱམས་ཆེན་སྨན་པ་བློ་བཟང་ཚུལ་ཁྲིམས་སམ་བསྟན་འཛིན་དཔལ་མཆོག་གིས་གཙོ་འགན་བཞེས་ཏེ་ལྕགས་པོ་རི་སྨན་པའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཕྱག་སྲོལ་ལྟར་གཡུ་ཐོག་སྙིང་ཐིག་གི་བླ་སྒྲུབ་བརྒྱུད་པའི་གསོལ་འདེབས་དང༌། ལས་བྱང་དཔག་བསམ་ལྗོན་ཤིང༌། དམ་ཅན་གྱི་མངོན་རྟོགས། བྱིན་རླབས་བླ་སྒྲུབ་ལས་རྩ་བ་གསུམ་གྱི་མདངས་བསྐང༌། ཆོས་སྐྱོང་གི་གསོལ་ཁ་མྱུར་མགྱོགས་གློག་གི་འོད་འབར་སོགས་དང༌། གཞན་ཡང་ཚོགས་མཆོད་འབུལ་རྒྱུའི་མཚོན་ཆོ་གའི་ཕྱག་ལེན་དག་སྨན་རྩིས་མཐོ་སློབ་ཁང་གི་སློབ་མ་རྣམས་ལ་སྤེལ་གནང་མཛད་དེ་ཚེས་བཅུ་ནམ་འཆར་ལ་ཁོང་སྐུ་ངོ་མ་དབུ་བཞུགས་ཐོག་སྨན་པ་དང་སློབ་མ་ཚང་འཛོམས་ཀྱིས་སྔར་སྲོལ་རྒྱུན་བཟུང་དང་ཕྱག་སྲོལ་རྒྱུད་སྤེལ་གནང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་དུས་ད་ལྟའང་གཡུ་ཐོག་སྙིང་ཐིག་གི་སྒྲུབ་མཆོད་ཀྱི་རིམ་པ་ནི་ཟླ་རེར་ཆག་མེད་དུ་སྒྲུབ་བཞིན་པ་ཡིན།
འགྲོ་ཕན་སྨན་རྩིས་ཁང་གཞི་རྒྱ་ཇེ་ཆེར་སོང་བ་དང་བསྟུན། རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ཁག་དང་མི་འབོར་མང་པོའི་ས་གནས་ཁག་ཏུ་ཡན་ལག་སྨན་ཁང་མང་པོ་ཞིག་འཛུགས་འཆར་ཡོད་པར་ད་ཡོད་སྨན་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདང་མིན་ལ་བརྟེན། དབུ་འཛིན་ྋསྐུའི་གཅེན་པོ་བློ་བཟང་བསམ་གཏན་མཆོག་གི་བཀའ་དགོངས་བཞིན་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་སོགས་སྡོད་གནས་ཁུངས་སོ་སོར་གསལ་བསྒྲགས་དང་སྦྲགས་ཡིག་རྒྱུགས་ལམ་ནས་བོད་ཡིག་གི་ཤེས་ཚད་དྲག་འདེམས་ཀྱིས་གཏན་སློབ་ཁག་དང༌། དགོན་པ་གྲྭ་ཚང་། ལ་དྭགས་དང་གར་ཞ་སོགས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཁོངས་ནས་ཀྱང་སློབ་ཕྲུག་བསྡུ་བཞེས་གནང་།

ཆུ་ཕག་སྤྱི་ལོ་༡༩༨༣ལོར་རྩེ་མགྲོན་ངག་དབང་བསྟན་སྐྱོང་སྐུ་སྒེར་བཀའ་འབྲེལ་བཞིན་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་དབུ་འཛིན་ཕྱགས་རོགས་སུ་བསྐོ་བཞག་གནང་བ་དང༌། གང་ཉིད་ཀྱིས་གཙོ་འགན་བཞེས་ཏེ་ཚོགས་ཆུང་ཟུར་འཛུགས་ཐོག་སྨན་རྩིས་ལས་བྱེད་པའི་བླང་དོར་སྒྲིག་གཞི་དང༌། སྨན་རྩིས་མཐོ་སློབ་ནས་ཐོན་པའི་སློབ་གཉེར་བ་རྣམས་ལ་དེང་མཐུན་གྱི་ལག་འཁྱེར་དང་། གནས་འཕར་འགྲོ་ལུགས་འཆར་ཟིན་གསར་བཀོད་ཟིན་བྲིས་སྐུ་སྒེར་ལ་སྙན་སེང་འཆར་འབུལ་གྱིས་ཕྱག་རྟགས་བཀའ་ལུང་ཕེབས་ཏེ་གཏན་འབེབས་ལག་བསྟར་གནང་ཐུབ་པའི་བྱས་རྗེས་དུས་ད་ལྟའི་བར་རྩ་འཛིན་སྒྲིག་གཞི་ལག་བསྟར་དང༌། སྨན་རྩིས་སློབ་ཐོན་རིམ་པར་ལག་འཁྱེར་གནང་མུས་ཡོད་པ་སོགས་མཛད་འཕྲིན་གང་ལེགས་རྒྱས་པ་བྱུང་།

སྨན་རྩིས་སློབ་གཉེར་བའི་གཞུང་ཚད་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་སྐོར།

ཤིང་བྱི་སྤྱི་ལོ་༡༩༨༤ལོར། བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གཉེར་ཁང་ནས་མཁས་པའི་ཚོགས་ཆུང་གསར་འཛུགས་གྱིས་དེ་སྔའི་བོད་ཀྱི་སྨན་རྩིས་སློབ་ཚན་ཕྱོགས་སྒྲིག་སྙན་ཞུ་ལོ་རིམ་དང་པོ་ནས་བདུན་པ་བར་ཡོད་པ་དེར་བསྐྱར་བཅོས་གནང་སྟེ། དེང་དུས་དང་མཐུན་པའི་སློབ་ཚན་གསར་བསྒྲིགས་དང་ཤེས་ཚད་རྒྱུགས་སྤྲོད་ཀྱི་རྩ་འཛིན་གཞུང་ཚད་ཡན་ལག་དང་བཅས་པ་ཞིབ་འཁོད་སྙན་ཞུ་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོར་དགོངས་འཁྲོལ་བཀའ་ཕེབས་༨༤།༡༡།༣། གཞིར་བཟུང་བོད་ཀྱི་དམའ་རིམ་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་བྱེད་པའི་གཞུང་ཚད་ནས་འབྲིང་རིམ་སྨན་རྩིས་དཀའ་བཅུ་བ་དང་། མཐོ་རིམ་སྨན་རམས་པ་དང་རྩིས་རམས་པ་བཅས་ཀྱི་རང་ལུགས་རྩ་འཛིན་གཞུང་ཚད་གཏན་འཁེལ་གནང༌།

༡། སྨན་པ་དཀའ་བཅུ་པའི་གཞུང་ཚད་ནི། རྩ་བའི་རྒྱུད། བཤད་པའི་རྒྱུད། མན་ངག་རྒྱུད། ལྷན་ཐབས་ནས་ཁ་སྐོང་གཉན་རིམས་ལེའུ་བཅོ་བརྒྱད། ཕྱི་མ་རྒྱུད། བླ་སྨན་མཁྱེན་རབ་ནོར་བུས་མཛད་པའི་སྔོ་སྨན་འཁྲུངས་དཔེ་བསྡུས་པ་ངོ་མཚར་གསེར་གྱི་སྙེ་མ། རྒྱུད་བཞིའི་སྡོང་འགྲེམས་ཁག་ལྔ། བྱང་ཁོག་ཡུལ་ཐིག བླ་སྨན་མཁྱེན་རབ་ནོར་བུས་ལྗགས་རྩོམ་མཛད་པའི་ནུས་པ་ཕྱོགས་བསྡུས་ཕན་བདེའི་ལེགས་བཤད་དང་རྒྱུད་བཞི་ལས་ཟུར་འདོན་གྱི་ལེའུ་རྣམས་བཅས་གཏན་འབེབས་ཟིན་པའི་ངག་རྒྱུགས་ཁག་བཅས་ཡིན།

༢། རྩིས་པ་དཀའ་བཅུ་པའི་གཞུང་ཚད་ནི། ཉི་སྣང་དང་རིག་སྙིང་གི་སྐར་རྩིས་སྔོན་འགྲོ། ཚེས་ཞག་བྱེད་པའི་ལྔ་བསྡུས་རྩ་སྒྲུབ་དང་མགྱོགས་རྩིས། ཚེས་ཞག་གྲུབ་པའི་ལྔ་བསྡུས་རྩ་སྒྲུབ་དང་མགྱོགས་རྩིས། ཚེས་ཞག་སྒྲ་གཅན་དང་ཉི་ཟླ་འཛིན་ཚུལ། ཉིན་ཞག་གཟའ་ལྔའི་རྩ་སྒྲུབ་དང་མགྱོགས་རྩིས། ཚེས་ཞག་གཟའ་ལྔའི་རྩ་སྒྲུབ། ཁྱིམ་ཞག་གཟའ་ལྔའི་རྩ་སྒྲུབ། རྒྱལ་བློན་དང་དུས་གཟེར་སོགས་རྩིས་ཕྲན་ཁག ཉི་སྣང་གོ་ལའི་ཐིག་རྩ། རིག་སྙིང་བསྟན་རྩིས་ཀྱི་ལེའུ། ལོ་ཐོ་སྦྱོར་ཚུལ་བཅས་སོ། །དེ་ཡང་མཐོ་སློབ་ནས་ཐོན་པའི་སྨན་རྩིས་དཀའ་བཅུ་བ་རྣམས་ལ་ནང་རྒྱུགས་གཉིས་དང༌། ལོ་འཁོར། ཐོན་རྒྱུགས་ཆེན་མོ་བཅས་ཀྱི་རྒྱུགས་སྤྲོད་བརྒྱ་ཆའི་ཚད་གཞི་ནི་བརྒྱ་ཆ་ལྔ་བཅུ་ལ་ངེས་པ་དང༌། ཐོན་རྒྱུགས་སྐབས་སྨན་རྩིས་པ་གང་ལའང་ལོ་བཞིའི་བསྡོམས་འབབ་ལས་བརྒྱ་ཆ་ཉི་ཤུ་དང༌། ཐ་མའི་ཐོན་རྒྱུགས་ཀྱི་ཐོབ་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱད་ཅུར་ངེས་དགོས། གོ་རིམ་ཐད། ཡིག་ཚད་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱད་ཅུ་ཡན་ལོན་པ་རྣམས་རབ་བམ་ཨང་རིམ་དང་པོ་དང༌། དྲུག་ཅུ་རེ་ལྔ་ནས་བརྒྱད་ཅུ་བར་འབྲིང་ངམ་ཨང་རིམ་གཉིས་པ། ལྔ་བཅུ་ནས་དྲུག་ཅུ་རེ་ལྔ་བར་ཐའམ་ཨང་རིམ་གསུམ་པ་ཡིན། ཡང་འབྲིང་ཁོངས་སྨན་སློབ་ནས་རྒྱུད་གསུམ་སྐྱོར་རྒྱུགས་ཕུལ་བ་དང༌། རྩིས་སློབ་ཁོངས་ནས་ལོ་ཐོ་རང་སྐྱ་འཕེར་བ་འདོན་སྤེལ་ཞུས་ན་རབ་ཀྱི་ཁོངས་སུ་བརྩི་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ཡང་ལོ་འཁོར་ཡིག་རྒྱུགས་དང༌། མཐའ་མའི་ཐོན་རྒྱུགས་ཆེན་མོའི་སྐབས་སུ་དྲི་ཤོག་རྣམས་ཕྱོགས་མཐའ་ཁག་ནས་བཟོ་དགོས་པ་མ་ཟད། དྲི་རྒྱུགས་དང་ངག་རྒྱུགས་སྐབས་སུ་བལྟ་རྟོགས་བྱེད་མཁན་དགེ་རྒན་དང༌། འཛིན་སྐྱོང༌། རིག་གཞུང་ལྷན་ཚོགས་ཕྱིས་སུ་ཆེས་མཐོའི་སྨན་རྩིས་ཚོགས་ཆུང་ལ་བསྒྱུར་ཁོངས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ལྷན་འཛོམས་སར་རྒྱུགས་འབུལ་ཞུ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།

སྤྱི་ལོ་༡༩༨༣ལོར་འཚོ་བྱེད་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་བླ་སྨན་བློ་བཟང་དབང་རྒྱལ་མཆོག་བོད་ནས་རྒྱ་གར་ལ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཕེབས་འབྱོར་གནང་བ་དང་གཟིམ་ཆུང་བཀའ་འབྲེལ་བཞིན་ྋསྐུའི་བླ་སྨན་གཞོན་པར་བསྐོ་བཞག་བསྩལ། ྋསྐུའི་བླ་སྨན་བློ་བཟང་དབང་རྒྱལ་མཆོག་ནི་རབ་བྱུང་བཅོ་ལྔ་བའི་ལྕགས་སྤྲེལ་སྤྱི་ལོ་༡༩༢༠ལ་ལྷོ་ཁ་འཕྱོངས་རྒྱས་ཞེས་པར་སྐུ་འཁྲུངས་ཤིང༌། དགུང་ལོ་བཅུ་གསུམ་ལ་སོན་པ་ཆུ་སྤྲེལ་སྤྱི་ལོ་༡༩༣༢ལོར་འཕྱོངས་རྒྱས་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ཆེན་དགོན་དུ་ཆོས་ཞུགས་ཀྱིས་ཡི་གེ་འབྲི་ཀློག་ནས་བཟུང་དགོན་པའི་ཆོས་སྤྱོད་དང་ཚོགས་འདོན་སོགས་ཐུགས་འཛིན་གནང༌། དགུང་ལོ་ཉེར་གཅིག་ཐོག་ལྷ་ལྡན་སྨན་རྩིས་ཁང་དུ་ཕེབས་ཏེ་སྨན་རྩིས་གཉིས་ཀྱི་གཙོས་སྦྱང་གཞི་མཐའ་དག་སློབ་མཐར་སོན་རྗེས་ྋབླ་སྨན་མཁྱེན་རབ་ནོར་བུའི་དྲུང་དུ་ཉམས་མྱོང་དང་ཞབས་ཕྱི་ཞུས། ས་ཕག་སྤྱི་ལོ་༡༩༥༩ལོར་རྒྱ་དམར་གྱིས་འཛིན་བཟུང་གིས་ལོ་བདུན་ཙམ་བཙོན་འཇུག་གི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད། ཆུ་ཕག་སྤྱི་ལོ་༡༩༨༣ལོར་རྒྱ་གར་དུ་བཙན་བྱོལ་ལ་ཕེབས་རྗེས་སྨན་རྩིས་མཐོ་སློབ་ཁང་གི་སློབ་སྤྱི་དང་བརྟག་དཔྱད་སྨན་ཁང་གི་ཚད་འཛིན་སྨན་པའི་ཐུགས་འགན་བཞེས་པ་དང་། རིམ་པས་འཇར་པན་དང༌། ཕ་རན་སི། ཨུ་རུ་སུ། སོག་པོ། དབྱིན་ལེན། ནོར་ཝེ། སུ་ཌན། ཨི་ཌ་ལི་སོགས་རྒྱབ་ཁབ་དང་གླིང་ཕྲན་ཁག་ལ་ཕེབས་ཏེ་ཉམ་ཐག་ནད་པར་སྨན་བཅོས་དང་འབྲེལ་བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྨན་དང་། ནང་ཆོས། རིག་གཞུང༌། ལོ་རྒྱུས་ཁག་དང༌། བསྟན་སྲིད་ལ་སྨན་པའི་མཛད་པ་སོགས་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་རྣམ་དཀར་འཕྲིན་ལས་རྒྱ་ཆེར་བསྐྱངས་མཐར་སྤྱི་ལོ་༢༠༠༣ལོའི་ཟླ་༥ཚེས༡༩ལ་བཞུགས་སྒར་སྨན་རྩིས་ཁང་དུ་དགོངས་པ་ཆོས་དབྱིངས་སུ་འཐིམ།

མེ་ཡོས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༧ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༣ ཉིན། རང་གི་མཚན་ཙམ་ཡང་འདོན་འདོད་མེད་པའི་གཏོང་ཕོད་ཅན། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཨེ་ཌ་ལིའི་མི་རིགས་བོད་གྲོགས་ལྷག་བསམ་ཅན་གཉིས་ནས་སྦྱིན་བདག་གནང་བའི་སྨན་རྩིས་མཐོ་སློབ་ཐོག་ཁང་ཆེན་མོ་གསར་རྒྱག་ལེགས་གྲུབ་ཟིན་པའི་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོར། ྋགོང་ས་ལྷ་མིའི་རྣམ་འདྲེན་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ཞབས་ཟུང་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་རེ་ཁ་མངོན་པར་འཁོད་པ་ཞེས་སྔོན་ནས་གསོལ་བ་བཏབ་པ་ལྟར་བཀའ་བཞེས་བཟང་པོ་སྤྱི་བོའི་རྒྱན་དུ་སྨིན་ཏེ་ཆིབས་བསྒྱུར་བཀའ་དྲིན་ཞབས་སོར་འཁོད་པ་དང་བསྟུན། བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་བགྲོ་གླེང་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་དང་པོ་གོ་སྒྲིག་ཞུས་ཏེ། སྨན་རྩིས་ལས་སློབ་ཡོངས་ཀྱི་སྟེང་ཕྱི་ནང་ཡུལ་གྲུ་སོགས་ཕྱོགས་གང་ས་ནས་སྨན་པ་མཁས་པ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ཚོགས་ཞུགས་གནང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དོན་སྙིང་དང༌། བརྗིད་ཉམས་ལྡན་པའི་མཛད་སྒོ་དེར་ྋགོང་ས་མཆོག་དབུ་བཞུགས་ཐོག་རང་གཞུང་བཀའ་བློན་རྣམ་པ་དང༌། སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ། གཞན་ཡང་དམིགས་བསལ་གདན་ཞུས་ཕུལ་པའི་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ཁག་བཅས་གྲལ་བསྟར་བཞུགས་གྲལ་འཁོད་མཚམས་སྨན་རྩིས་ལས་སློབ་ཡོངས་ནས་རྒྱལ་བའི་གསོལ་འདེབས་སོགས་སྙན་པོའི་དབྱངས་རྟ་ལ་དྲངས་ཏེ་འདོན་བསྐུལ་དང་འབྲེལ་གྲོ་འབྲས་འདེགས་འབུལ་ཞུས། དེ་ནས་མཛད་རིམ་ལྟར་སྐབས་དེའི་བཀའ་བློན་ཁྲི་བ་ལས་ཐོག་འཇུ་ཆེན་ཐུབ་བསྟན་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ནས་སྐུའི་བླ་སྨན་རྣམ་གཉིས་ལ་འཚོ་བྱེད་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོའི་ཕྱག་འཁྱེར་དང༌། སྐབས་གསུམ་པ་ཡན་གྱི་སྨན་པ་རྣམས་དང་སྨན་རྩིས་པ་རྒན་གྲས་ཚོར་སྨན་རམས་པ་དང་རྩིས་རམས་པ་ཆེ་འབྲིང༌ཆུང་གསུམ་གྱི་ཕྱག་འཁྱེར་སྩལ། དེ་བཞིན་སྐབས་ལྔ་བའི་སློབ་ཐོན་སྨན་པ་རྣམས་ལ་དཀའ་བཅུ་བའི་ཕྱག་འཁྱེར་གསོལ་རས་སྩལ་གྲུབ་མཚམས། ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་མ་འོངས་ལམ་སྟོན་གྱི་བཀའ་སློབ་ཟབ་མོ་བསྩལ། དེ་ནས་ཉིན་ཤས་རིང་སྔོན་འཆར་མཛད་རིམ་ལྟར་སྨན་པ་སོ་སོའི་ཉམས་མྱོང་གི་དཔྱད་རྩོམ་ལོ་འཁོར་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་ཏུ་སྒྲོག་སྦྱངས་དང་། བགྲོ་གླེང༌། དོགས་གཅོད་སོགས་ལྷུག་པོར་གནང་བ་སོགས་མཛད་རིམ་ཁག་སྔོན་འཆར་ལྟར་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་ཞིང༌། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་གཟི་བརྗིད་ལྡན་པའི་ཉིན་དེ་ནི་འཕགས་ཡུལ་འགྲོ་ཕན་སྨན་རྩིས་ཁང་དབུ་བརྙེས་པའི་ཉིན་མོར་གཏན་འབེབས་ཀྱིས་ལོ་ལྟར་བསྲུང་བརྩི་ཞུ་མུས་ཡིན། ལྕགས་བྱ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༡ལོར་སྨན་པ་བསྟན་འཛིན་རྣམ་རྒྱལ་ལགས་བོད་ནས་རྒྱ་གར་ལ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཕེབས་འབྱོར་བྱུང་བ་དང་སྨན་སྦྱོར་སྡེ་ཚན་གྱི་འགན་འཛིན་དུ་བསྐོ་བཞག་གནང༌། ཆུ་ཁྱི་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༢ལོར་དངུལ་ཆུ་བཙོ་བཀྲུ་ཐེངས་དང་པོ་བཟོ་བསྐྲུན་སྐབས་ཕྱག་ལེན་གྱི་རྒྱུས་མངའ་ལམ་སྟོན་གནང་མཁན་གཙོ་བོའི་གྲས་སུ་ཡོད་པ་དང༌། ཁོང་ལ་སྨན་སྦྱོར་གྱི་ལག་ལེན་ཐོག་གཞན་དྲིང་མི་འཇོག་པའི་ཉམས་མྱོང་དང་ལག་རྩལ་ལྡན་པས་འཕྲུལ་ཆས་ཁོག་མའི་ནང་རིལ་བུ་བསྒྲིལ་རྒྱུའི་རིག་པ་གསར་གཏོད་གནང་བར་བརྟེན། དེ་སྔ་ལས་རིལ་བུ་བཟོ་སྐྲུན་གྱི་ཐོན་བསྐྱེད་ལྡབ་འགྱུར་མང་པོ་བདེ་བླག་ཏུ་བཟོ་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་ནི་རླབས་ཆེན་གྱི་མཛད་རྗེས་བསྒྲུན་དུ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ཀུན་གྱི་མཐོང་ཆོས་སུ་གྱུར་ཡོད་ལ། ལར་ནས་དམ་པ་དེ་ཉིད་སྐུ་ཚེ་འཕེན་པ་མ་རྫོགས་བར་སྨན་སྦྱོར་གྱི་ཞུ་སྒོ་མཐའ་དག་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་བཀོད་སྒྲིག་དང་ལས་དོན་རྣམས་ཚགས་ཚུད་བྱུང་ཡོད་པའི་བཀའ་དྲིན་ལས་སྨན་རྩིས་ཁང་སྤྱིའི་མཚན་མཐོང་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཡར་རྒྱས་ཚད་ལས་བརྒལ་བའི་ཕན་རླབས་རྒྱ་ཆེ་བྱུང་ཡོད།

མེ་ཡོས་སྣྲོན་ཟླ་བའི་ཚེས་ ༢༡ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༧ ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༡༦རེས་གཟའ་ཕུར་བུའི་ཉིན་དུས་སྦྱོར་དང༌སྨན་དཔྱད་འཁོར་ལོ་བདུད་རྩི་ཐུན་མཚམས་བཅས་གཟའ་སྐར་དགེ་བའི་དུས་དང་བསྟུན་དབུ་འཛུགས་ཀྱིས་སྨན་སྦྱོར་འགན་འཛིན་སྨན་པ་བསྟན་འཛིན་རྣམ་རྒྱལ་ལགས་དང་འགན་འཛིན་ལས་རོགས་སྨན་པ་རྣམ་རྒྱལ་ཚེ་རིང་གཉིས་ཀྱི་གཟིགས་རྟོགས་འོག་སྨན་པ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་ལགས་དང༌། སྨན་པ་བསྟན་འཛིན་བདེ་བྱེད་ལགས། གཞན་ཡང་སྨན་སྦྱོར་ལས་བྱེད་བརྒྱད་བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་སྨན་ལས་མི་གྲངས་བཅུ་གཉིས་ཀྱིས་ཟ་འཆིང་ཁམས་སོ་སོའི་བཙོ་བསྲེག་ལེགས་བསྒྲུབ་དང༌། ཉེར་མཁོའི་སྟ་གོན་མཐའ་དག་འཐུས་ཚང་སྔོན་དུ་ཟིན་པའི་སྒོ་ནས་དངོས་གཞིའི་ཟླ་བ་གཅིག་ཙམ་གྱི་རིང་བཅུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དངུལ་ཆུ་བཙོ་བཀྲུ་ཆེན་མོ་ཐེངས་གཉིས་པ་དེ་བཞིན་ལམ་ལྷོང་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བ་མ་ཟད། ཐེངས་འདིར་ལོ་ངོ་སྟོང་ལ་ཉེ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་ལྕི་བ་དང་སོལ་མེ་ཁོ་ནར་བརྟེན་ནས་དངུལ་ཆུ་བཙོ་སྦྱངས་བྱེད་པའི་ལོ་རྒྱུས་མཇུག་སྒྲིལ་ཏེ་རླངས་ཞུན་མེ་ཐབ(gas stove)བེད་སྤྱོད་ཚོད་ལྟར་གྲུབ་འབྲས་ཐོན་པ་དེ་ནི་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་མདུན་མཆོངས་ཆེན་པོ་ཞིག་དང་གསར་གཏོད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཞིག་ལ་རྩིས་ཆོག་ཅིང༌། དེས་ད་དུང་སྨན་ལས་པའི་ལས་ཆོད་དང་ཚད་ལྡན་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་བརྟན་སྲུང་བྱེད་དགོས་པའི་མེ་ཤུགས་རྙོག་འཛིངས་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་ཡང་སེལ་ཐུབ་ཡོད།

བོད་ཤིང་ཁྱི་སྤྱི་ལོ་༡༩༩༤ ཟླ་༧ ཚེས་༡ནས་རང་གཞུང་དཔལ་འབྱོར་ལྷན་ཁང་གི་དྲུང་ཆེ་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས་མཆོག་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་དབུ་འཛིན་དུ་བསྐོ་བཞག་གནང་བ་ལྟར། ལོ་དེར་ཁོང་གི་ལས་འཆར་གྱི་ཐོག་མར་ྋགོང་ས་ྋལྷ་མིའི་རྣམ་འདྲེན་ྋསྐྱབས་མགོན་རྒྱལ་བའི་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཅིང་གཟིགས་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་སྨན་རྩིས་ཁང་དུ་ཞབས་སོར་བཀའ་དྲིན་བསྐྱངས་གནང་ཡོང་བ་ཞེས་སྙན་སེང་ཞུས་པར་བཀའ་ཡི་གནང་བ་ཐོབ་སྟེ། སྤྱི་ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༢༨ ཉིན་ཞབས་སོར་གྱི་བཀྲ་ཤིས་རེ་ཁ་མངོན་པར་འཁོད་ཐོག་གདན་ཞུ་དེའི་ཆེད་དུ་གྲ་སྒྲིག་འཐུས་ཚང་ཟིན་པའི་འགྲེམས་སྟོན་ལ་གཟིགས་ཞིབ་དང་། དེ་ནས་ཚོགས་ཁང་ཆེན་མོར་ཆིབས་བསྒྱུར་གྱིས་སྨན་རྩིས་ལས་སློབ་ཡོངས་ལ་བཀའ་སློབ་དང་སྦྲགས་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་བྱེད་སྒོའི་སྐོར་ལ་ལམ་སྟོན་བཀའ་སློབ་ཟབ་མོ་གནང་དོན། དེང་སང་འཛམ་བུ་གླིང་འདིའི་སྒང་གསོ་དཔྱད་ཀྱི་རིག་གནས་འདྲ་མིན་ཡོད་པ་ཕན་ཚུན་གོ་བསྡུར་བྱས་ཚེ་རིག་པ་གསར་བ་རྙེད་རྒྱུ་ཏན་ཏན་ཡོད་སྲིད། ང་ཚོར་སྔར་གྱི་སྨན་གཞུང་གི་རྭ་བ་ལས་བརྒལ་ཏེ་གསར་གཏོད་ཀྱི་སྤོབས་པ་མེད་པའམ། བྱེད་འདོད་མེད་པ། ཡང་ན་འགན་མི་བཟོད་པ་དེ་འདྲའི་རིགས་བྱེད་མི་དགོས་པར། ཉམས་མྱོང་བསགས་ཤིང་ཚོད་ལྟ་བྱས་ན་སྔར་མེད་པའི་སྨན་གསར་དང༌། སྔར་མེད་པའི་སྨན་གྱི་སྦྱོར་ཐབས་གསར་བའི་རིགས་ཡོང་སྲིད་པ་རེད་ཅེས་དང༌། དེང་སང་འཛམ་གླིང་ནང་ང་རང་ཚོའི་བོད་སྨན་གྱི་འགྲོ་སྟངས་ལྟ་བུ་སྔོ་དང་རྩི་ཤིང་གི་རིགས་བེད་སྤྱོད་བྱས་ནས་བཟོས་པ་ལས་རྫས་སྦྱོར་འདྲ་མིན་ལ་བརྟེན་ནས་བཟོས་པ་མ་ཡིན་པའི་སྨན་ལ་དགའ་བོ་བྱེད་མཁན་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ཚུལ་སོགས་ཀྱི་བཀའི་གནང་བ་ཟབ་མོ་བཀའ་དྲིན་སྩལ།
དེ་བཞིན་དུ་དབུ་འཛིན་ཁོང་གིས་བོད་ཀྱི་སྨན་རྩིས་རིག་པ་དེ་དག་བོད་ཕྱི་ནང་དང༌། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཉིན་རེ་བཞིན་སྙན་གྲགས་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་བཞིན་པ་དང༌། དེ་དག་ལ་སློབ་སྦྱོང་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་འདོད་ཡོད་པ་སྔར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དུས་སྐབས་གང་དང་ཡང་མི་འདྲ་བར་མང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་མཉམ་དུ། བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་དེ་ཡང་ཤར་ནུབ་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་མེད་པར་འཕེལ་རྒྱས་སུ་འགྲོ་འགོ་ཚུགས་པའི་དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་ནས་ལས་གཞིའི་འཆར་ཟིན་བཀོད། ཁོང་གི་སྐུ་རིང་ལ་སྔར་ཡོད་ཀྱི་རྨང་གཞི་ལ་འགྱུར་བ་ཆེ་ཙམ་བཏང་བའི་ཁོང་ནས་དཔེ་མཚན་དུ་བཀོད་ན།

དང་པོ་ནི། ལྕགས་སྤྲེལ་ལོར་ཉམས་ཞིབ་སྡེ་ཚན་གསར་འཛུགས་གནང་སྟེ་སྔར་གྱི་རྨང་གཞི་བཟང་པོ་ཞིག་བཏིང་ཡོད་པའི་སྟེང༌། འཛིན་སྐྱོང་ནས་ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་ནང་འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་གང་སར་ཉིན་རེ་བཞིན་ཚན་རིག་ལག་རྩལ་གཅིག་མཇུག་གཉིས་མཐུད་ཀྱིས་གོང་འཕེལ་འགྲོ་བ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་ཛ་དྲག་གི་འགྲན་རྩོད་སྔར་ལས་ཤུགས་ཆེར་འགྲོ་བའི་སྐོར་ལ་ངོས་འཛིན་གཅིག་གྱུར་མཛད་དེ། བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་གི་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་གཞུང་དང་ལག་ལེན་རིགས་བརྒྱུད་འཛིན་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་པའི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་དུས་བབས་གསར་བའི་འཕེལ་རྒྱས་དང་བསྟུན་ནས་ཚན་རིག་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་སྐོར་དང་། ནང་དོན་དང་དམིགས་ཡུལ་གསལ་བོ་ཡོང་བར་ལས་གཞི་སྣེ་མང་དང༌། གཞི་རྒྱ་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས་པར་དམིགས་ཏེ་སྔར་ཡོད་ཀྱི་ཉམས་ཞིབ་སྡེ་ཚན་དེ་བཞིན་ནད་བཅོས་ཉམས་ཞིབ་སྡེ་ཚན་དུ་བསྒྱུར་ནས་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་ཡོད་པའི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཚན་རིག་སྨན་ཁང་ཆེན་མོ་(AIIMS)དང་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་ནད་གཞི་དབུགས་བསགས་དང༌། ཡ་མ། གཅིན་སྙི་ཟ་ཁུ། གཉན་འབྲས་སོགས་ན་མཁན་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པ་ལ་བོད་སྨན་ལུགས་ཀྱི་བཅོས་ཐབས་དང་ཕྱི་ལུགས་ལྟར་རྫས་འགྱུར་བརྟག་དཔྱད་བེད་སྤྱད་ནས་ནད་རྟགས་ངོས་འཛིན་དང་དངོས་འབྲེལ་དྲག་བསྐྱེད་བྱུང་མིན་ལ་བལྟ་རྒྱུ་བཅས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་བཟུང་ནས་དམིགས་བསལ་ཡན་ལག་སྨན་ཁང་དང་ཉམས་ཞིབ་སྨན་པ་གཏན་འཁེལ་གྱིས་ཞིབ་འཇུག་ལས་འཆར་སྤེལ་ནས་ད་ལྟའི་བར་ཕན་འབྲས་ངེས་ཅན་ཐོན་ཡོད་ལ། རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཚན་རིག་སྨན་ཁང་ཆེན་མོ་ནས་ཀྱང་ནད་པ་དེ་རིགས་ལྡི་ལི་ནི་ཛམ་མུ་ཏིན་སྨན་རྩིས་ཁང་ལ་ངོ་སྤྲོད་གནང་བཞིན་ཡོད།

གཉིས་པ་ནི། སྔོ་སྨན་གྱིས་མཚོན་པའི་སྨན་རྫས་རིགས་ཀྱི་ཉམས་ཞིབ་ལོགས་སུ་དབྱེ་སྟེ། སྨན་རྫས་ཉམས་ཞིབ་སྡེ་ཚན་ཞེས་པ་གསར་འཛུགས་གནང་རྗེས་སྔར་ཡོད་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་སྨན་རྒྱུའི་ཐོན་ཁུངས་རྣམས་ཀྱི་སྟེང༌། སྨན་ལས་ཁག་བགོས་ཀྱིས་ལ་དྭགས་ཁུལ་དང༌། མ་ནཱ་ལིའི་རི་རྒྱུད། བལ་བོད་ས་མཚམས། རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས། འབྲས་ལྗོངས་སྣ་ཐོད་ལ་སོགས་སུ་སྨན་རྒྱུ་འཚོལ་ཞིབ་ཆེད་ཐེངས་མང་ཕྱོགས་ཕེབས་གནང་སྟེ་སྨན་རྒྱུ་མི་ཉུང་བ་ལག་སོན་བྱུང་ཡོད་ལ། ལོ་ལྟར་དགེ་སློབ་རྣམས་མཉམ་དུ་མ་ནཱ་ལའི་ཁུལ་དུ་སྨན་བཏོག་ལ་འགྲོ་བ་དང༌། སྔོ་སྨན་ངོ་སྤྲོད་དང་ཡིག་ཚད་གཏོང་ཕྱོགས་སོགས་སྔར་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ཇི་བཞིན་ལག་ལེན་བྱས་སྟབས་དགེ་སློབ་ཚོའི་སྨན་རྫས་སྐོར་གྱི་ཤེས་ཡོན་ཀྱང་མཐོ་རུ་གཏོང་རྒྱུར་ཕན་འབྲས་གཟེངས་སུ་ཐོན་པ་བྱུང་བ་མ་ཟད། དུས་ཡུན་ཐུང་ངུའི་ནང་སྡེ་ཚན་འདི་ནས་ཐབས་ཤེས་སྣ་ཚོགས་བྱས་པ་བརྒྱུད་སླད་ཕྱིན་སྨན་རྒྱུ་ངོས་འཛིན་མ་ནོར་བ་དང༌། ལག་ལེན་འཕྱུག་པ་མེད་པ། ནད་ཐོག་སྨན་འཁེལ་ཡོང་རྒྱུར་རྨང་གཞི་སྲ་བརྟན་ཞིག་བཏིང་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད།

གསུམ་པ་ནི། སྨན་རྩིས་མཐོ་སློབ་ཁང་ལ་སྔར་ཡོད་ཀྱི་འགྲོ་ལུགས་སྟེང་སྨན་རྩིས་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་གོང་མཐོར་གཏོང་ཐབས་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྔར་སྲོལ་བཟང་པོ་མི་ཉམས་རྒྱུད་འཛིན་ཐུབ་ཐབས་སུ། སྡེ་སྲིད་མི་ཡི་ཉི་མ་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་གི་དུས་སུ་ཕྱག་སྲོལ་མཛད་པའི་སྔོ་ཁྲོག་ངོ་བཤེར་གྱི་རྒྱུགས་བཞེས་གནང་སྲོལ་དེ་བཞིན་ྋསྐུའི་བླ་སྨན་བློ་བཟང་དབང་རྒྱལ་མཆོག་གི་སློབ་སྟོན་འོག་སླར་གསོ་མཛད་པ་དང་། དེ་བཞིན་སྨན་རྩིས་མཐོ་སློབ་མཁས་དབང་གདན་ཞུས་གོ་སྒྲིག་ཚོགས་ཆུང་ནས་རེས་གཟའ་པ་སངས་དགོང་དྲོ་ནམ་འཆར་ལ་དགོན་སྡེ་དང༌། སློབ་གྲྭ། ཚོགས་པ་ཁག་ནས་དགེ་བཤེས་དང་རིག་གནས་ལོ་རྒྱུས་སོགས་ལ་མཁས་པའི་མི་སྣ་གདན་ཞུས་ཀྱིས་གསུང་བཤད་གནང་རྒྱུ་དང་། དེ་བཞིན་སློབ་ཕྲུག་དག་གིས་ཀྱང་མ་འོངས་གཏམ་བཤད་ཤུགས་ཆེན་སྤེལ་ཐུབ་ཐབས་སུ་སྔོན་འགྲོའི་གཏམ་བཤད་སྤྱོང་བརྡར་གནང་བའི་ལམ་སྲོལ་བཙུགས་ནས་སློབ་ཕྲུག་ནང་ཁུལ་བསམ་ཚུལ་བརྗེ་རེས་དང༌། མཁས་པའི་བྱ་བ་རྣམ་གསུམ་ལས་རྩོམ་གྱི་རིག་པར་ལེགས་བྱང་ཡོང་བའི་ཆེད་དུ། མཐོ་སློབ་སློབ་ཕྲུག་ཁྲོད་ནས་རྩོམ་སྒྲིག་ཚོགས་ཆུང་འོས་འདེམས་གནང་སྟེ་བོད་དབྱིན་ཡིག་རིགས་གཉིས་ཀྱི་ལམ་ནས་གངས་རིའི་ལང་ཚོ་དུས་དེབ་གསར་དུ་འདོན་སྤེལ་གྱིས་ད་ལྟའང་མུ་མཐུད་ལོ་རེར་ཐེངས་རེ་དཔར་སྐྲུན་འདོན་སྤེལ་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པ་ཡིན། ད་དུང་སློབ་མ་བསྡུ་ཕྱོགས་ཐད་ལ་ས་མིག་གཏན་འབེབས་ཀྱིས་གཞིས་ནས་ཕེབས་པའི་སློབ་མའི་ས་མིག་དང་། བྱེས་ནས་འཚར་བའི་སློབ་མའི་ས་མིག ཧི་མ་ལ་ཡའི་ས་མིག་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་མི་རིགས་ཀྱི་ས་མིག རིས་མེད་གྲྭ་བཙུན་གྱི་ས་མིག་སོགས་ཁག་བགོས་གནང་། གྲྭ་བཙུན་དང་གཞིས་ཕེབས་སློབ་མ་རྣམས་ལའང་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཤེས་ཚད་དགོས་བ་ལས་གཞན་རྣམས་ལ་ཤེས་ཚད་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ལག་ཁྱེར་དགོས་པ་དང་། དེ་དག་གང་ཡང་ཡིག་རྒྱུགས་ཀྱི་ལམ་ནས་བསྡུ་བཞེས་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་གཏན་འབེབས་ཐག་གཅོད་གནང་།

བཞི་བ་ནི། སྔོ་སྦྱོར་སྡེ་ཚན་གསར་བཙུགས་དང་འབྲེལ་ཆེད་ལས་སྨན་པ་རྣམས་ནས་བཀོལ་སྤྱོད་བདེ་ལ་ཕན་ནུས་མྱུར་བའི་གསོ་རིག་སྨན་ཇ་སྣ་མང་དང༌། གསོ་རིག་སྨན་སྣ། གསོ་རིག་གཟིམ་སྤོས། གསོ་རིག་སྐྲ་སྣུམ། གཞན་ཡང་ཤ་གསོས་དང་སྟོབས་སྨན་སོགས་དེང་དུས་ཚན་རིག་དང་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ཏེ་ཐོན་རྫས་སྣ་མང་གསར་གཏོད་ཀྱིས་བཟོ་བསྐྲུན་མཛད།

ལྔ་བ་ནི། དེ་བཞིན་དངོས་རྫས་དེ་དག་གི་འགྲོ་ཁུངས་སྨན་རྩིས་ཚོང་ཟོག་ཕྱིར་ཚོང་སྡེ་ཚན་ཞེས་པ་ལྡི་ལིར་ཟུར་འཛུགས་གནང་སྟེ། ཚོང་ཟོག་ཐོན་དངོས་རྣམས་དུས་ཐོག་མཁོ་སྤྲོད་གནང་བ་དང༌། སྡེ་ཚན་དེ་ནས་རྒྱ་གར་ནང་ཁུལ་དང་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་གང་སར་གནས་པའི་ཁེ་ལས་ཚོང་འབྲེལ་སྡེ་ཁག་ལ་བརྒྱུད་འཚོང་བྱེད་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་དེས་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ཡོང་འབབ་ལ་འཕར་སྣོན་དང༌། བོད་ཀྱི་སྨན་རྩིས་རིག་པ་ཁྱབ་བསྒྲགས་དང་འབྲེལ་ཐོན་རྫས་ཚོང་འགྲེམས་ཁྱབ་ཁོངས་རྒྱ་ཆེར་ཕྱིན་ཏེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་རྭའི་ནང་འགྲོ་རྒྱུགས་ཀྱི་སྒོ་མོ་ཞིག་ཕྱེ་ཐུབ་པ་བྱུང༌བ་སོགས་ཀྱི་ལས་རིགས་མི་འདྲ་བ་མང་ཙམ་གསར་འཛུགས་བཀའ་དྲིན་བསྐྱངས།
ཤིང་ཕག་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༥ལོའི་སྤྱི་ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༡༠ ནས་ ༡༩ བར་དབུས་དང་ཡན་ལག་ཁག་གི་སྨན་སྤྲོད་རྣམས་ལ་སྨན་ཉར་ཚགས་བྱེད་སྟངས་དང་། སྨན་སྤྲོད་པའི་ལས་འགན་དང་ཞུ་སྒོ་ཁག་ཕན་ཚུན་ལ་འདས་པའི་ཉམས་མྱོང་སྤེལ་རེས་དང་ལེགས་སྤེལ་ཉེས་འགོག་གི་སློབ་སྟོན། དེ་བཞིན་དངུལ་རྩིས་ཀྱི་རྨང་གཞི་ཤེས་བྱ་ཡར་རྒྱས་སུ་གཏོང་ཆེད་དུས་ཐུང་རིང་ཟབ་སྦྱོང་གོ་སྒྲིག་ཞུས།
ད་དུང་སྨན་བཅོས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་བགྲོ་གླེང་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་གཉིས་པ་ཞིག་ཀྱང་སྤྱི་ལོ་༡༩༩༥ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༥ ནས་ཉིན་གསུམ་རིང་སྨན་རྩིས་ཚོགས་ཁང་ཆེན་མོར་བསྐོང་ཚོགས་གནང་ཞིང༌། ཚོགས་མགོན་དུ་ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ཇི་ལྟར་གསོལ་བ་བཏབ་པ་བཞིན། ཆོས་སྲིད་ཀྱི་མཛད་བྲེལ་ཧ་ཅང་ཆེ་ཡང་ཐུགས་བརྩེས་མ་དོར་བར་ཆིབས་བསྒྱུར་བཀའ་དྲིན་བསྐྱངས་ཏེ་སྨན་རྩིས་ལས་སློབ་ཡོངས་ལ་མ་འོངས་བླང་དོར་ལམ་སྟོན་གྱི་བཀའ་སློབ་གནང་བ་མ་ཟད། རྒྱ་གར་སྔར་སྲོལ་གྱི་ཚེའི་རིག་བྱེད་དང་ཡར་ཐོན་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་གསོ་རིག་ལས་ལེགས་ཆ་བླངས་ཏེ་རང་རེའི་གསོ་བ་རིག་པའི་བསྟན་པ་མུ་མཐུད་ཡར་རྒྱས་གཏོང་དགོས་ཞེས་དང༌། བོད་མི་རིགས་ལ་དངོས་གནས་གཏིང་ཟབ་པོ་དང༌། རྒྱ་ཆེན་པོ། མི་ལ་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ཀྱི་ཕན་ཐོགས་པའི་སྨན་རྩིས་ཀྱི་རིག་གཞུང་འདི་ལྟ་བུ་ཡོད་པ་ནི་ང་རང་ཚོའི་མི་རིགས་ཀྱི་སྤོབས་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་དང༌། མི་རིགས་ཀྱི་བདེན་པ་རྩོད་པའི་རྒྱུ་ཡང་ཆགས་ཡོད་ཅེས་དང༌། ང་ཚོའི་སྨན་འདི་ཙི་ཙི་དང༌། ཨ་བྲ། རི་བོང་སོགས་སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་ཚེ་སྲོག་ལ་ཕངས་མེད་ཐོག་རྩེད་མོ་རྩེས་ནས་སྨན་སྦྱོར་བྱས་པ་ཞིག་མིན་པར་སེམས་ཅན་ཡོངས་ལ་ཕན་པ་བསྒྲུབ་པའི་བརྩེ་སེམས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་བསླངས་ཏེ་ནད་གསོ་བའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་ཡིན་པས་དགེ་མཚན་གཅིག་དང༌། གཉིས་ནས་ང་རང་ཚོའི་སྨན་འདི་རང་བཞིན་གྱི་སྔོ་ལ་སོགས་པ་དང༌། རིན་པོ་ཆེའི་རིགས། ལྕགས་རིགས་ལ་སོགས་པ་རང་བྱུང་གི་གྲུབ་ཆའི་རིགས་ཀྱིས་བཟོས་པ་མ་གཏོགས་རྫས་སྦྱོར་འདྲ་མིན་གྱིས་བཟོས་པ་ཞིག་མིན་པས་དེའི་ཆ་ནས་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་པ་གཅིག་བཅས་ཁྱད་ཆོས་གཉིས་ལྡན་ཡོད་པ་སོགས་སྙིང་པོ་ཅན་གྱི་བཀའ་སློབ་བླ་ན་མེད་པ་བཀའ་དྲིན་སྩལ། དེ་ནས་ཉིན་ཤས་ཚོགས་དུས་རིང་མཛད་རིམ་གཞིར་བཟུང་སྨན་བཅོས་ཉམས་མྱོང་གི་བགྲོ་གླེང་ལྷུག་པོར་གནང་བ་མ་ཟད། ད་དུང་འཛིན་སྐྱོང་ཚགས་ཚུད་ཡོང་ཐབས་སྐོར་དང༌། དེ་སྔོན་ཚོགས་ཆུང་ཟུར་འཛུགས་ཀྱིས་བཟོས་པའི་སྒྲིག་གཞི་དེར་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་དུས་བབ་དང་བསྟུན་བསྐྱར་བཅོས་ཟིན་བྲིས་བཀོད་དེ་ཚོགས་ཐོག་སྦྱངས་བཤད་དང༌། གོ་བསྡུར་ལྷུག་པོ་གནང་སྟེ་གཏན་འབེབས་ཐུབ་པ་བྱུང༌། ལོ་དེའི་ནང་བོད་ཡིག་དང་དབྱིན་ཡིག་སོ་སོའི་རྩོམ་སྒྲིག་ཚོགས་ཆུང་གསར་འཛུགས་ཀྱིས་སྨན་རྩིས་དུས་དེབ་བཏོན་འགོ་ཚུགས་པ་དང་དེ་ཡང་ལོ་རེར་ཐེངས་རེ་འདོན་སྤེལ་བྱེད་རྒྱུ་གཏན་འབེབས་ཀྱིས་ད་ལྟའི་བར་འདོན་སྤེལ་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

དྲུག་པ་ནི། བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྩ་ཆེའི་སྨན་རྩིས་རིག་པ་འདིར་དེང་དུས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་ཉིན་རེ་བཞིན་དོ་སྣང་བྱེད་མཁན་གཞི་རྒྱ་ཆེ་རུ་འགྲོ་མུས་ཀྱིས་ཕྱི་ནང་གང་ས་ནས་སྨན་རྩིས་དང་འབྲེལ་བའི་གླེང་ཕྱོགས་འདྲ་མིན་ཡོང་རིགས་རྣམས་ལ་ལན་འདེབས་དང༌། འབྱུང་འགྱུར་ཉམས་ཞིབ་བྱ་རྒྱུའི་དགོས་མཁོར་དམིགས་པའི་ཡིག་ཆ་འཚོལ་སྒྲུབ་དང༌། རྩོམ་སྒྲིག དབྱེ་ཞིབ། བདག་གཉེར། ཞིབ་འཇུག དཔར་སྐྲུན་སོགས་གནད་དོན་ཇི་སྙེད་ཅིག་ལག་བསྟར་དགོས་པར་མ་ཟད། སྨན་རྩིས་ཁང་ནི་སྨན་བཅོས་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ལས་ཀ་བྱེད་རྒྱུ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་པར་བོད་ཀྱི་སྨན་རྩིས་རིག་གནས་བརྒྱུད་འཛིན་གོང་འཕེལ་ཐོག་ཚན་རིག་ལག་རྩལ་གྱི་ཆུ་ཚད་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་གོང་མཐོར་གཏོང་རྒྱུའི་ལས་འགན་གཞན་ལ་དཀྲི་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། སྔོན་བྱོན་མཁས་དབང་རྣམས་ཀྱིས་རྩ་ཆེའི་རིག་དངོས་དང༌། པར་ཤིང༌། དཔེ་ཆ་བྲིས་མ་མང་པོ་གསོག་འཇོག་གནང་སྟེ་ཁྱིམ་རྒྱུད་ནོར་བུ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་གཙིགས་ཆེན་གནང་གི་ཡོད་རུང་རྒྱ་དམར་གཞུང་ནས་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་སོགས་ལ་ཁ་གཡར་ཏེ་ཉ་ཉུང་མཉམ་བསྲེས་ཀྱིས་བཟང་ངན་དབྱེ་བ་མེད་པར་ཐམས་ཅད་མེར་བསྲེགས་ཆུར་བསྐྱུར་གྱིས་གཏོར་བཤིག་ཚབས་ཆེན་ཕོག་པ་དེ་དག་ཉམས་གསོ་དང༌། འཚོལ་བསྡུ་བྱེད་ཆེད་སྨན་རྩིས་མི་སྣ་དྲག་གྲས་ཟུར་འཐེན་གྱིས་སྤྱི་ལོ་༡༩༩༥ཕྱི་ཟླ་ ༥ ཚེས ༡ ཉིན་རྩོམ་སྒྲིག་དང༌། དཔར་སྐྲུན་སྡེ་ཚན་གསར་འཛུགས་གནང་སྟེ་ལས་འགོ་ཚུགས་པ་ནས་བཟུང་ད་བར་དཔེ་རྒྱུན་དཀོན་ཞིང་སྐད་གྲགས་ཡོད་པའི་སྐྱེམས་པ་ཚེ་དབང་གིས་མཛད་པའི་རྒྱུད་བཞིའི་འགྲེལ་པ་དང༌། གོང་སྨན་དཀོན་མཆོག་འཕན་དར་གྱིས་མཛད་པའི་ཉམས་ཡིག་བརྒྱ་རྩ། གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོས་མཛད་པའི་སྨན་གཞུང་ཆ་ལག་བཅོ་བརྒྱད། ཀརྨ་ངེས་དོན་བསྟན་འཛིན་འཕྲིན་ལས་རབ་རྒྱས་ཀྱིས་མཛད་པའི་གཅེས་བསྡུས་འཆི་མེད་ནོར་ཕྲེང་། སྨིན་གླིང་ལོ་ཆེན་ངྷརྨ་ཤྲིའས་མཛད་པའི་རྩིས་གཞུང་ཉིན་བྱེད་སྣང་བའི་དཀའ་འགྲེལ་གསེར་ཤིང་། ཁྱུང་ནག་པས་མཛད་པའི་བརྒྱ་རྡེལ་འགྲེལ་བ་ཚེ་རབས་ལས་རྩིས་སོགས་དཔེ་རྙིང་མང་པོ་ཞིག་དཔར་སྐྲུན་ཞུས་ཏེ་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་དང༌། བོད་ནང༌། ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་བཅས་པར་བླུ་ཡོན་ཞུས་པར་སློབ་སྦྱོང་དང་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་མཁན་མང་དག་ཡོད་པ་ཚོས་དཔེ་དེབ་དེ་དག་མཐོང་བར་དགའ་སྤྲོའི་རྣམ་པ་བསྟན་པ་དང་སྦྲགས་བསྔགས་བརྗོད་ཡང་ཡང་གནང་གི་ཡོད། དེ་བཞིན་དཔེ་མཛོད་ཚོགས་ཆུང་ཟུར་འཛུགས་ཀྱིས་སྨན་རྩིས་ཁང་ལ་སྔར་ཡོད་ཕྱག་དཔེ་རྣམས་ཀྱི་སྟེང༌། ྋརྒྱལ་བའི་བཀའ་བསྟན་རིན་པོ་ཆེ་བླུ་ཉོ་དང༌། ངྷ་སར་ཡོད་པའི་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཡིག་ཚགས་ཁང་ཆེན་མོ་དང༌། གདན་ས་གསུམ་དང་རྒྱུད་སྟོད་སྨད་ཀྱིས་གཙོས་པའི་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་དཔེ་མཛོད། གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་དཔེ་མཛོད་ཁག གཞན་ཡང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ཀྱི་ཚོགས་སྡེ་དང་མི སྒེར་གྱི་ཕྱག་ཏུ་ཡོད་པའི་དཔེ་ཆ་སོགས་ཐབས་ཤེས་ཡོད་རྒུ་རྩལ་སྤྲུག་གིས་འཚོལ་བསྡུ་བྱས་འབྲས་སུ་ད་ཆ་སྨན་རྩིས་དཔེ་མཛོད་ཁང་དུ་ཕྱག་དཔེ་ཁག་སྒྲིག་གཤོམ་དང་དོ་དམ་སོགས་མཐུན་རྐྱེན་འཛོམས་པ་དང༌། ཕྱག་དཔེ་མང་བ། དཀར་ཆག་གསལ་བ་བཅས་ཀྱིས་ད་བཞུགས་སྨན་རྩིས་སློབ་གཉེར་བ་རྣམས་དང༌། ཞིབ་འཇུག་གནང་མཁན་ཚོ་ལ་སྐུ་ངལ་དང་འབད་བརྩོན་ཆེན་པོ་གནང་མི་དགོས་པར་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཆ་རྐྱེན་བྱུང་བ་དེས་སྨན་རྩིས་རིག་གནས་ལོ་རེ་བཞིན་གོང་འཕེལ་དང་མདུན་བསྐྱོད་ཐུབ་པར་ཕན་ནུས་ངེས་ཅན་ཐོན་བཞིན་ཡོད།
མེ་བྱ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༦ལོ། སྤྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༥ ནས་ ༡༧ བར་ཉིན་གསུམ་རིང་འབྲས་ནད་དང་གཅིན་སྙི་ནད་གཞི་གཉིས་གཙོ་བཟུང་ཐོག་བོད་སྨན་ནད་བཅོས་ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་བསྡུ་བསྐོང་གནང་སྟེ། འཚོ་བྱེད་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་སྨན་པ་མཁས་པ་མང་པོས་གོང་གསལ་ནད་རིགས་གཉིས་བརྗོད་བྱར་གཙོ་བཟུང་གིས་ལོ་མང་རིང་བསགས་པའི་ཉམས་མྱོང་གསུང་བཤད་དང༌། བགྲོ་གླེང༌། དོགས་གཅོད་སོགས་གནང་བ་མ་ཟད། ཚོགས་ཐོག་ཏུ་ཕྱི་ལུགས་སྨན་པ་མཁས་པ་གདན་འདྲེན་གྱིས་ཕྱི་ལུགས་ནས་གོང་གསལ་ནད་རིགས་གཉིས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་ཚུལ་དང༌། ཉམས་ཞིབ་བྱེད་སྟངས་སོགས་ལེགས་ཆ་བླངས་ཏེ་བོད་སྨན་ནད་བཅོས་ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་ལས་དོན་དེ་དུས་རབས་གསར་བ་ཞིག་ཏུ་བསྐྱོད་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང༌།
སྤྱི་ལོ་༡༩༩༦ལོའི་ཟླ་ ༣ ཚེས ༢༠ ནས་ ༢༢ བར་ཉིན་གསུམ་རིང་བོད་རྒྱལ་ཡོངས་རྩིས་པའི་ཚོགས་ཆེན་བསྐྱངས་ཏེ་ཕྱོགས་མཐའི་མཁས་པ་མང་པོ་ཞིག་ཚོགས་ཐོག་ཏུ་གདན་ཞུས་བྱས་ནས་བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྐར་ནག་དབྱངས་གསུམ་རྩིས་ཀྱི་སྐོར་ལ་གསུང་བཤད་དང༌། བགྲོ་གླེང༌། དཔྱད་རྩོམ་ཁག་སྒྲོག་སྦྱངས་གནང་བ་དེ་ནི། དེང་གི་དུས་འདིར་ཉག་ཕྲ་ལ་ཉམས་པར་ཕྱོགས་པའི་སྐར་ནག་རྩིས་ཀྱི་བསྟན་པ་དེ་ཉམས་པ་སོར་ཆུད་དང༌། མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་ཆེད་ལྕགས་གླང་སྤྱི་ལོ་༡༩༦༡ལོར་རྩིས་ཁང་གསར་འཛུགས་ཀྱིས་ཚང་མས་དམིགས་ཡུལ་ངེས་ཅན་ཞིག་གི་ཐོག་འབད་བརྩོན་བྱས་པ་ལས་བྱུང་བའི་འབྲས་བུ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱས་ཆོག་པ་མ་ཟད། བཙན་བྱོལ་དུ་གནས་ནས་ལོ་ངོ་སུམ་ཅུ་སོ་གྲངས་ཤིག་གི་རིང་བོད་ཀྱི་སྐར་ནག་རྩིས་ཀྱི་སྐོར་ལ་བསྐྱངས་པའི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་དང་པོ་དེ་ཡང་ཆགས་ཡོད་ལ། དེས་ད་དུང་ང་ཚོས་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་རྩིས་རིག་དཀར་ནག་དབྱངས་གསུམ་དང༌། དེང་དུས་ཀྱི་གནམ་དཔྱད་ཚན་རིག་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ཏེ་ཉི་ཟླ་སྐར་གསུམ་གྱི་འཁོར་འགྲོས་དང༌། སའི་གོ་ལའི་འགྱུར་ལྡོག བར་སྣང་རླུང་ཁམས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་སྐོར་བཅས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་རྒྱུར་འགྲོ་ལམ་ཡང་རྙེད་ཐུབ་ཡོད་པ་རེད།
སྤྱི་ལོ༡༩༩༦ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༧ ནས་ ༢༡ བར་སྨན་རྩིས་ཁང་གིས་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་དེ་བཞིན་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ལ་དར་ཁྱབ་དང༌། རིས་སུ་མ་ཆད་པའི་འཛམ་གླིང་སྐྱེ་འགྲོ་རྣམས་དུས་མིན་འཆི་བའི་འཇིགས་པ་ལས་སྒྲོལ་བའི་སླད་དུ་དབྱིན་ཡིག་ཐོག་ཕྱི་མི་དོན་གཉེར་ཅན་རྣམས་ལ་བོད་སྨན་གྱི་རྨང་གཞིའི་ཤེས་བྱའི་དུས་ཐུང་ཟབ་སྦྱོང་ཐེངས་དང་པོ་དེ་ཚུགས།
ས་སྟག་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ལོའི་སྤྱི་ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༡༥ ཉིན་དཔལ་ལྡན་སྐུ་སྒེར་ཡིག་ཚང་ནས་བཀའ་ཡིག་སྤྱི་སྩལ་དགོངས་དོན་བཞིན། སྨན་རམས་པ་ཉ་རོང་ཤར་ཀུན་དགའ་འགྱུར་མེད་ལགས་ྋརྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་བ་ཆེན་པོའི་ྋབླ་སྨན་གཞོན་པར་བསྐོ་བཞག་གནང༌། ཁོང་ནི་རབ་བྱུང་བཅུ་དྲུག་པའི་ཤིང་ཕག་སྤྱི་ལོ་༡༩༣༥ལོར་མཁས་དབང་ཉ་རོང་ཤར་རིག་འཛིན་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་སྲས་སུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཤིང༌། དགུང་ལོ་དྲུག་ནས་བཟུང་ཡབ་ཀྱི་དྲུང་དུ་ཡི་གེ་འབྲི་ཀློག་ནས་བརྩམས་ཏེ་སྨན་དཔྱད་རིག་གནས་བཅས་ལ་སྦྱངས་པ་མ་ཟད། དགུང་ལོ་བཅུ་བདུན་སྟེང་སྨན་དཔྱད་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་འགོ་ཚུགས་པ་དང༌། རབ་བྱུང་བཅུ་བདུན་པའི་ཤིང་བྱི་སྤྱི་ལོ་༡༩༨༤ ལོར་རྒྱ་གར་དུ་བཙན་བྱོལ་ལ་ཕེབས་རྗེས་བཀའ་འབྲེལ་བཞིན་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལི་གསར་པའི་ནི་ཛམ་མུ་ཏིན་ཡན་ལག་སྨན་ཁང་དུ་ལོ་བཅུ་ཙམ་རིང་རྒྱ་གར་དང་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་དཔོན་རིགས་ཁག་གཙོས་པའི་ནད་པ་མང་པོར་སྨན་བཅོས་དང༌། དེ་རྗེས་བཞུགས་སྒར་ངྷ་སྟེང་ཡན་ལག་སྨན་ཁང་སོགས་སུ་སྨན་པའི་ལས་འཁུར་བཞེས་གནང་བ་མ་ཟད། སྔ་རྗེས་སུ་ཨ་རི་དང་། ཨོ་སི་ཌི་ལི་ཡ། ཧོ་ལན་ཌི། སུད་སི། ཧོང་ཀོང༌། ཐད་ལན་ཌི། བལ་ཡུལ་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོས་གདན་ཞུས་གནང་བ་ལྟར་ཆིབས་བསྒྱུར་གྱིས་ནད་པའི་འགྲོ་དོན་བསྐྱངས་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་དུ་སྨན་པ་མཁས་པའི་མཚན་སྙན་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་ལ་སྤྱི་ལོ་༢༠༠༣ལོའི་ཟླ་༡༡པའི་ཚེས་༢༩ཉིན་རྒྱ་ས་ལྡི་ལིར་དགོངས་པ་ཆོས་དབྱིངས་སུ་འཐིམ།
སྨན་རྩིས་སློབ་ཐོན་རིམ་བྱུང་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་མ་འོངས་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུའི་སྨན་རྩིས་ཀྱི་གཞུང་ཚད་ལམ་ནས་གནས་འཕར་འགྲོ་ལུགས་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་གཏན་འབེབས་ཇི་བྱུང་རྩོམ་སྒྲིག་དང་དཔར་སྐྲུན་སྡེ་ཚན་ནས་དེབ་གཟུགས་སུ་བསྒྲིགས་ཏེ་འབྲེལ་ཡོད་ཚང་མར་འགྲེམས་སྤེལ་ཞུས་ཡོད།

དང་པོ། དེ་ཡང་གཏན་འབེབས་གནང་བ་བཞིན་ལག་བསྟར་གནང་གཏན་འཁེལ་བའི་སྨན་པ་དཀའ་བཅུ་བའི་གཞུང་ཚད་ནི་སྔར་ཡོད་སྨན་རྩིས་མཐོ་སློབ་ཀྱི་གཞུང་ཚད་རང་འཇགས་ཡིན།

གཉིས་པ། སྨན་རམས་པ་ཆུང་བའི་གཞུང་ཚད་ནི། བཤད་འཁྲིད་ཁོངས་སུ་རྒྱུད་བཞི་གཙོ་བོར་བཞག་ཡོད་པ་དང༌། ལག་ལེན་དམར་འཁྲིད་ཁོངས་སུ་རྩ་དང༌། ཆུའི་བརྟག་ཐབས། སྨན་མར་དང་ཁཎྜ་བཟོ་སྟངས། དུགས་ལུམས་བྱུག་པའི་བཟོ་སྟངས་དང་རྒྱག་ཚུལ་གྱི་ལག་ལེན། གཏར་བསྲེག་གཉིས་ཀྱི་མཐོང་རྒྱུད་ལག་ལེན། བླ་སྨན་མཁྱེན་རབ་ནོར་བུས་མཛད་པའི་ཁྲོག་སྨན་འཁྲུངས་དཔེ་ཡིད་བཞིན་འདོད་འཇོའི་བུམ་བཟང༌། ལུས་ཐིག་ཟླ་བ་ནོར་བུ་བཅས་དང༌། ལོ་རྒྱུས་ཁོངས་གསོ་རིག་ཀུན་འདུས་ནང་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་སྙིང་བསྡུས་བཅས་ཡིན།

གསུམ་པ། སྨན་རམས་པ་འབྲིང་བའི་གཞུང་ཚད་ནི། བཤད་འཁྲིད་ཁོངས་སུ་རྒྱུད་བཞི་གཞིར་བཞག་སྟེང༌། མན་ངག་ལྷན་ཐབས་ལས་གཉན་རིམས་བཅོ་བརྒྱད། སྨན་དང་འབྲེལ་ཡོད་ནང་དོན་རིག་པའི་སྐོར། ལམ་གྱི་གཙོ་བོ་རྣམ་གསུམ། དེའུ་དམར་བསྟན་འཛིན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་མཛད་པའི་ཤེལ་གོང་ཤེལ་ཕྲེང་བཅས་དང༌། ལག་ལེན་དམར་འཁྲིད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་ཕྱི་རྒྱུད་ལས་ལས་ལྔའི་སྔོན་འགྲོ་སྣུམ་འཆོས་དང་བཤལ་སྐྱུགས་སྣ་སྨན་འཇམ་རྩི་ནི་རུ་ཧ་སྟེ་ལས་ལྔ། དེའུ་དམར་བསྟན་འཛིན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་མཛད་པའི་ལག་ལེན་གཅེས་བཏུས། ལོ་རྒྱུས་ཁོངས་སུ་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་མཛད་པའི་གསོ་རིག་སྨན་གྱི་ཁོག་འབུགས་དྲང་སྲོང་དགྱེས་པའི་དགའ་སྟོན་བཅས་ཡིན།

བཞི་པ། སྨན་རམས་པ་ཆེ་བའི་གཞུང་ཚད་ནི། བཤད་འཁྲིད་ཁོངས་སུ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི་གཞིར་བཞག་སྟེང༌། གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོའི་ཆ་ལག་བཅོ་བརྒྱད། སྐྱེམས་པ་ཚེ་དབང་གིས་མཛད་པའི་རྒྱུད་བཞིའི་འགྲེལ་བ། ཡན་ལག་བརྒྱད་པའི་འགྲེལ་བ་ཟླ་ཟེར་བཅས་དང༌། ལག་ལེན་དམར་འཁྲིད་ཀྱི་ཁོངས་སུ། དངུལ་ཆུ་བཙོ་ཐལ་གྱི་ཁྲིད་ལུང་དང་ལག་ལེན། རྩ་སྦྱོང་གི་ལག་ལེན། སྨན་དང་འབྲེལ་ཆགས་ནང་དོན་རིག་པའི་སྐོར། གཡུ་ཐོག་སྙིང་ཐིག་གི་ཆོས་འཁོར་ལས་བླ་སྒྲུབ་སྡུག་བསྔལ་མུན་སེལ་དང༌། སྨན་སྒྲུབ་དྲང་སྲོང་དགོངས་རྒྱན་བཅས་ཡིན།

ལྔ་བ། མཁས་དབང་འཚོ་བྱེད་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་ནི། གོང་བཀོད་དག་གི་སྟེང་གསོ་བ་རིག་པའི་སྐོར་ལ་རྩོམ་གཞི་གང་རུང་ཞིག་གི་ཐོག་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་གྱི་བསྟན་བཅོས་ཚད་ལྡན་ཤོག་ལྷེ་རེར་ཚིག་འབྲུ་སུམ་བརྒྱ་བྱས་པ་ཤོག་གྲངས་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ལས་མ་ཉུང་བ་བརྩམས་བྲིས་ཁུངས་ལྡན་བྱུང་ན་དང༌། ཡང་ནྋརྒྱལ་བའི་བླ་སྨན་པ་ཐད་བསྐོས་གནང་རིགས་ལ་འཚོ་བྱེད་སློབ་དཔོན་གྱི་ཕྱག་འཁྱེར་འབུལ་རྒྱུ་ལས་གཞུང་ཚད་དམིགས་བསལ་མི་དགོས་པ་གཏན་འཁེལ་ཡོད་པ་རེད།

རྩིས་པའི་གཞུང་ཚད་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་ཁག

དང་པོ། རྩིས་པ་དཀའ་བཅུ་བའི་གཞུང་ཚད་ད་ཡོད་སྨན་རྩིས་མཐོ་སློབ་ཁང་ནས་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་གཞུང་ཚད་ལྟར་ཡིན།

གཉིས་པ། རྩིས་རམས་པ་ཆུང་བའི་གཞུང་ཚད་ནི། སྐར་རྩིས་ཁོངས་ཚེས་ཞག་གཟའ་ཚེས་སྐར་སྦྱོར་བྱེད་པ་སྟེ་ཡན་ལག་ལྔའི་གོ་དོན། ཉིན་ཞག་ལྔ་བསྡུས་ཀྱི་གོ་དོན། ཁྱིམ་ཞག་ལྔ་བསྡུས་ཀྱི་གོ་དོན། ཚེས་ཞག་སྒྲ་གཅན་གྱི་གོ་དོན། ཉིན་ཞག་སྒྲ་གཅན་གྱི་གོ་དོན། ཁྱིམ་ཞག་སྒྲ་གཅན་གྱི་གོ་དོན། ཉིན་ཞག་གཟའ་ལྔ་སྟེ་བཀྲ་ཤིས་དང༌། བླ་མ། དལ་འགྲོ། ཟླ་སྲས། དཀར་པོ་བཅས་ཀྱི་དལ་བ་དང༌། མྱུར་བའི་གོ་དོན། དུ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་རི་མོ་རྒྱག་ཚུལ་གྱི་ལག་ལེན་དང༌། དེའི་གོ་དོན་ཕྱི་ནང་གཞན་གསུམ་ལ་སྦྱར་ཚུལ་གྱི་མན་ངག་བཅས། ཁྱིམ་ཞག་གཟའ་ལྔའི་དལ་མྱུར་གྱི་གོ་དོན་བཅས་དང༌། འབྱུང་རྩིས་ཁོངས། བཻ་དཀར་ལས་ཚེ་རབས་ལས་རྩིས་ཀྱི་རྒྱས་བཤད་འདོན་སྟངས་ལག་ལེན། ཀེག་རྩིས་དང༌། བག་རྩིས། ནད་རྩིས། གཤིན་རྩིས་བཅས་ཀྱི་རྒྱས་བཤད་འདོན་སྟངས་བཅས་དང༌། དབྱངས་འཆར་ཁོངས་སུ་ཀུན་གཟིགས་དབྱངས་འཆར་ཆེ་མོ་ཤེལ་གྱི་མེ་ལོང་ལས་སྐབས་དང་པོ་འབྲས་རྩིས་འདོད་འབྱུང་ནོར་བུའི་ལྗོན་པ་རྒྱས་པའི་བརྩི་ཚུལ་དང་ལག་ལེན་བཅས་སོ། །

གསུམ་པ། རྩིས་རམས་པ་འབྲིང་བའི་གཞུང་ཚད་ནི། སྐར་རྩིས་ཁོངས་ནས་ཉིན་བྱེད་སྣང་བའི་ཞག་གསུམ་རྣམ་དབྱེའི་སྐོར། གཟའ། ཉི། ཟླ། སྦྱོར་བ། བྱེད་པ་ལྔ་དང༌། གཟའ་ལྔ། སྒྲ་གཅན། དུ་བ་བཅས་རྣམ་གྲངས་བཅུ་གཉིས་པོ་ཉིན་ཚེས་ཁྱིམ་གསུམ་གྱི་དབྱེ་བ་ས་བཅད་སོ་དྲུག་པོའི་རི་མོའི་ལག་ལེན་དང་གོ་དོན། འབྱུང་རྩིས་ཁོངས། བཻ་དཀར་ས་བདག་གི་ལེའུའི་ལག་ལེན། ཨ་ཁུ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོའི་རྒྱ་རྩིས་འཇམ་དཔལ་དགྱེས་པའི་མཆོད་སྤྲིན་གྱི་རི་མོའི་ལག་ལེན། དབྱངས་འཆར་ཁོངས་ཀུན་གཟིགས་ཤེལ་གྱི་མེ་ལོང་ལས། སྐབས་གཉིས་པ་རྩིས་ཕྲན་མེ་ཏོག་གཞོན་ནུའི་ཕྲེང་བ་དང༌། སྐབས་གསུམ་པ་དུས་སྦྱོར་བརྟག་པ་བླང་དོར་གསལ་བའི་མིག་བཟང་གཉིས་ཀྱི་བརྩི་ཚུལ་དང་ལག་ལེན། ནང་ཆོས་ཁོངས་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་སོ་བདུན་མ་བཅས་ཡིན།

བཞི་བ། རྩིས་རམས་པ་ཆེ་བའི་གཞུང་ཚད་ནི། སྐར་རྩིས་ཁོངས་ཉིན་བྱེད་སྣང་བའི་སྟོང་འཇུག་དང་ངེས་པ་སླར་སྐྱེ་ཚུལ་སྐོར་ས་བཅད་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཀྱི་རི་མོའི་ལག་ལེན་དང་གོ་དོན། འབྱུང་རྩིས་ཁོངས་བཻ་དཀར་ས་དཔྱད་ལེའུའི་ལག་ལེན་དང༌། འབྱུང་རྩིས་ཁོག་དབུག་གི་གཞུང་བཤད། དབྱངས་འཆར་ཁོངས་ཀུན་གཟིགས་ཤེལ་གྱི་མེ་ལོང་ལས་སྐབས་བཞི་པ་ཕ་རོལ་གཡུལ་འཇོམས་རྩིས་རིག་འབར་བའི་རྡོ་རྗེ་དང༌། སྐབས་ལྔ་བ་ཡུལ་སྡེ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་སྐྱེ་དགུའི་བདེ་དྭོགས་ལུང་སྟོན་པ་རིན་ཆེན་སྒྲོན་མེ་གཉིས་ཀྱི་བརྩི་ཚུལ་དང་ལག་ལེན། ནང་ཆོས་ཁོངས་དུས་འཁོར་སྒྲུབ་ཐབས་སྐོར་བཅས་སོ། །

ལྔ་པ། རྩིས་རིག་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་ནི། རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་གྱིས་རྩིས་རིག་དཀར་ནག་དབྱངས་གསུམ་གང་རུང་ཞིག་གི་ཐོག་བསྟན་བཅོས་ཚད་ལྡན་ཤོག་ལྷེ་རེར་ཚིག་འབྲུ་སུམ་བརྒྱ་བྱས་པ་ཤོག་ལྷེ་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ལས་མི་ཉུང་བ་བརྩམས་བྲིས་ཁུངས་ལྡན་བྱུང་ན་དང༌། ཡང་ན། ྋརྒྱལ་བའི་སྐུའི་བླ་རྩིས་པར་བསྐོ་བཞག་གནང་རིགས་ལ་མཁས་དབང་རྩིས་རིག་སློབ་དཔོན་གྱི་ཕྱག་འཁྱེར་འབུལ་རྒྱུ་ལས་གཞུང་ཚད་དམིགས་བསལ་མི་དགོས་པར་གཏན་འཁེལ་གནང་བ་དང༌། ཡང་གོ་རིམ་སོ་སོར་འཕར་ལུགས་ཇི་ཡོད་དང་འཕར་སྟངས་སོགས་ཀྱང་ཞིབ་ཕྲ་བཀོད་ཡོད་པ་རེད།
བོད་གཞུང་སྨན་རྩིས་ཁང་འདིའི་ཞུ་བྱའི་གཙོ་བོར་གྱུར་བའི་ལས་འགན་ནི་འཛམ་གླིང་སྤྱི་དང༌། བྱེ་བྲག་རང་རེ་ཁ་བའི་ལྗོངས་ཀྱི་སྐྱེ་འགྲོའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་བགོ་སྐལ་དུ་ཐོབ་པ་སྲིད་ཞིའི་རྣམ་འདྲེན་ྋསྐྱབས་མགོན་ྋརྒྱལ་བའི་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཅིང་གཟིགས་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་སྐུའི་འཕྲོད་བཞེས་ཞབས་ཞུ་ལས་ལྷག་པ་མ་མཆིས་སྟབས་ྋསྐུའི་བླ་སྨན་རྣམས་ནས་སྐུའི་འཕྲོད་བཞེས་དང་མཐུན་པའི་ལྗགས་སྨིན་གསོལ་སྨན་རྣམས་རྒྱུད་གཞུང་མན་ངག་དང་མཐུན་པ་སྐབས་འཕྲལ་སོ་སོར་སྦྱོར་འབུལ་ཞུས་གནང་མཛད་པ་དང༌། བླ་རྩིས་པ་ནས་དཀར་ནག་དབྱངས་གསུམ་རྩིས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་ནས་སྐུ་ཡི་དགུང་ཀེག་ཀེག་རྩིས་ཀྱང་འཚེམ་ལུས་མེད་པར་འབུལ་ལམ་ཞུས་འབྲས་སུ། མཚན་དཔེ་འབར་བའི་སྐུའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་འགལ་རྐྱེན་ཕྲ་མོ་ཙམ་ཡང་མ་བཞེས་པར་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་མཛད་འཕྲིན་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་དང་ཁྱབ་བཞིན་པ་ནི་རང་ཅག་བོད་གངས་ཅན་པ་རྣམས་ཀྱི་ལས་མཐུན་གྱི་བསོད་ནམས་དང་འཛམ་བུ་གླིང་པ་སྤྱིའི་བསོད་ནམས་ཀྱང་ཡིན་པ་ཤ་རུས་ཐང་གསལ་ཡིན་ནོ། །

སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ཚོགས་སྡེ་འདི་ལ་གྲུབ་ཚུལ་གྱི་ཆ་ནས་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན་དང༌། རིག་གཞུང་སྡེ་ཚན་ཞེས་རིགས་གཉིས་སུ་ཕྱེ་ཡོད།

དང་པོ། འཛིན་སྐྱོང་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་སྡེ་ཚན་ནི། དབུས་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། ཡན་ལག་སྤྱི་ཁྱབ་སྡེ་ཚན། དངུལ་རྩིས་སྡེ་ཚན། ནང་ཞིབ་སྡེ་ཚན། ལྡི་ལིའི་ཕྱིར་ཚོང་དང་འབྲེལ་མཐུད་སྡེ་ཚན། སྨན་མཛོད་དང་སྨན་ཚོང་སྡེ་ཚན། ས་ཁང་སྡེ་ཚན་བཅས་ཡིན།
གཉིས་པ། རིག་གཞུང་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་སྡེ་ཚན་ནི། སྨན་རྩིས་མཐོ་སློབ་ཁང་། སྨན་སྦྱོར་ཁང་། སྐར་དཔྱད་རྩིས་རིག་སྡེ་ཚན། ནད་བཅོས་ཉམས་ཞིབ་སྡེ་ཚན། སྨན་རྫས་ཉམས་ཞིབ་སྡེ་ཚན། སྨན་རྩིས་རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་སྡེ་ཚན། སྔོ་སྦྱོར་ཉམས་ཞིབ་སྡེ་ཚན། ཕབ་སྒྱུར་སྡེ་ཚན་བཅས་སོ། །

༡། དབུས་འཛིན་སྐྱོང་ལས་ཁུངས།
འདི་ནི་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ངེས་སྟོན་པ་དང༌། དྲུང་ཆེ་གཉིས་ཀྱི་ཐད་ཀའི་བཀོད་ཇུས་འོག་ཡོད་པའི་འཛིན་སྐྱོང་ཡིག་ཚང་མཐོ་ཤོས་དེ་ཡིན། སྡེ་ཚན་འདིས་སྡེ་ཚན་གཞན་དག་དང་ཁོངས་གཏོགས་ཡན་ལག་སྨན་ཁང་ཁག་གི་ལས་དོན་ལ་བལྟ་རྟོགས་དང༌། སྨན་རྩིས་ལས་བྱེད་གོ་སྒྲིག་ཚོགས་ཆུང་གི་ཞུ་སྒོའི་ལམ་སྟོན། སྡེ་ཚན་ཡོངས་ཀྱི་གློག་རྡུལ་འཕྲུལ་ཆས་ཀྱི་རྒྱུ་ལམ་སྟངས་འཛིན། སྨན་རྩིས་ཁང་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ལས་འཆར་ཁག་ཇུས་འགོད་དང༌། ཕྱི་འབྲེལ། དཔལ་འབྱོར་འདུ་འགོད་བཅས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

༢། ཡན་ལག་སྤྱི་ཁྱབ་སྡེ་ཚན།
སྡེ་ཚན་འདིས་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་དང་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་ཡོད་པའི་ཡན་ལག་སྨན་ཁང་ཁག་ལྔ་བཅུ་ང་བཞིའི་ལས་དོན་ལ་བལྟ་རྟོགས་དང༌། ཞུ་སྒོ་ཁག་གི་ལམ་སྟོན། སྨན་ལས་པ་བཀོད་སྒྲིག རྒྱུན་གྲོན་སྟངས་འཛིན་དང༌རྩིས་ཁྲར་ཞིབ་འཇུག ནང་ཞིབ་སྡེ་ཚན་ནས་བཏོན་པའི་ཡན་ལག་སྨན་ཁང་དག་གི་རྩིས་ཞིབ་སྙན་ཐོར་མཇུག་གནོན་བྱེད་བཞིན་པ་བཅས་ཡིན།
ད་ལྟ་ཡོད་བཞིན་པའི་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ཡན་ལག་སྨན་ཁང་དག་ནི། གངས་སྐྱིད། རྡ་སྟེང་། སིམ་ལ། ཌལ་ཧོར། སྦིར། མ་ན་ལི། ཇི་སུ་པ། རྟ་བོ། ཅོང་ཏ་ར། སྤོན་ཌ། བདེ་སྐྱིད་གླིང་། དྭང་སློབ། ར་ཇི་སྤུར། ཅོག་ལམ་སར། ལ་དྭགས་རིག་ལྟེ། ནི་ཛམ་མུ་ཏུན། ལྡི་ལི་བུདྷ་ཝི་ཧར། ལྡི་ལི་བོད་སྒར། མེ་ར་ཀྲི། མོན་གྷོ་གཞིས་གྲོང་གསུམ་པ། མོན་གྷོ་གཞིས་གྲོང་དྲུག་པ། སྦེལ་ཀོབ། སེ་ར། ཀོ་ལི་སྒར། ཧུན་སུར། སྦེང་ལོར། བྷན་དྷ་ར། ། ཨོ་རི་ས། སྦུབ་ནི་ཤི་ཝར། མན་སྤར། མོམ་བྷེ། མོམ་བྷེ་མ་ལར་ཀྲེ། ཨེམ་དྷ་བ་ཏི། ཧེ་དྷར་བ་ཏི། ཅེན་ནེ། ཀོ་ལི་ཀ་ཏ། ས་ལུ་སྒར། ཤིས་ལོང་། བསྟན་འཛིན་སྒང་། ཀ་སྦུག རྡོར་གླིང་། སྒང་ཏོག ཇའི་སྒང་། ར་ཝང་ལ། ཏི་ཛུ། མེའོ། ཨི་ཀྲ་ན་སྒར། ཀྲུ་ཀྲིང་། རྟ་དབང་། ཆ་ཏ་པ་ཀྲི། ཅ་སྤེལ། སྤོག་ར་བྱམས་པ་གླིང་། བཀྲ་དཔལ། ཤར་ཁུམ་བུའི་ཡན་ལག་སྨན་ཁང་བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་ད་ལྟའི་ཆར་ཡན་ལག་སྨན་ཁང་༥༤ ཡོད།

༣། དངུལ་རྩིས་སྡེ་ཚན།
སྡེ་ཚན་འདིས་ལོ་རེར་དབུས་སྡེ་ཚན་རྣམས་དང་ཡན་ལག་སྨན་ཁང་ཁག་གི་སྔོན་རྩིས་བཟོ་འགོད་དང༌། རྩིས་འགོ་སོ་སོའི་ཐོག་བྱུང་སོང་བསྡད་གསུམ་གྱི་རྩིས་ཁྲ་རྣམས་ཧེ་བག་མེད་པར་ཁམས་དྭངས་བདག་ཉར་དང་། སྨན་རྩིས་ཁང་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་རྩིས་ཁྲའི་ཞུ་སྒོ་མཐའ་དག་ལ་སྟངས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

༤། ལྡི་ལིའི་ཕྱིར་ཚོང་དང་འབྲེལ་མཐུད་ཁང་།
སྡེ་ཚན་འདི་ནི། སྨན་རྩིས་ཁང་གི་གསོ་རིག་ཐོན་དངོས་དང༌། ལུས་ཕན་གསོ་རིག་ཉེར་མཁོའི་རིགས། ལོ་ཐོ་རྒྱས་འབྲིང་བསྡུས་གསུམ་དང༌། དཔེ་དེབ་སོགས་ཐོན་དངོས་རིགས་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་འབྲེལ་མཐུད་དང་ཚོང་འགྲེམས་བྱེད་བཞིན་པ་དང་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་གཞུང་འབྲེལ་ལས་དོན་རིགས་རྒྱ་གར་ལས་ཁུངས་ཁག་དང༌། ཕྱི་རྒྱལ་གཞུང་ཚབ་ཁག་ལ་འབྲེལ་གཏུགས་བྱེད་དགོས་རིགས་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་གར་དང་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཏུ་ཕྱོགས་ཕེབས་གནང་དགོས་རིགས་ཀྱི་ཕྱི་བསྐྱོད་ལག་འཁྱེར་དང༌། ཐོངས་མཆན། གནམ་གྲུའི་འཛིན་ཤོག་མངགས་ཉོ་སོགས་འབྲེལ་མཐུད་ཀྱི་ལས་དོན་འགན་འཁུར་ཞུ་བཞིན་ཡོད།

༥། ནང་ཞིབ་སྡེ་ཚན།
སྡེ་ཚན་འདིས་སྨན་རྩིས་ཁང་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་རྩིས་འགོ་སོ་སོའི་ཐོག་བྱུང་སོང་བསྡད་གསུམ་གྱི་རྩིས་ཁྲ་ཁག་དང༌། རྒྱུན་གྲོན། འཛིན་ཆས། དངུལ་གྱི་གཏོང་དམིགས་སོགས་སྔོན་རྩིས་ལྟར་ཁྲིམས་མཐུན་དང༌། ཧེ་བག ཆོག་མཆན་བཅས་ཡོད་མེད་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་དང༌། གཟབ་ནན་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་སྒོ་ནས་གཙང་བཤེར་བྱས་པའི་སྙན་ཐོར་མཇུག་སྣོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

༦། སྨན་མཛོད་དང་སྨན་ཚོང་སྡེ་ཚན།
སྡེ་ཚན་འདིས་ལེགས་གྲུབ་ཟིན་པའི་སྨན་རིགས་རྣམས་སྨན་སྦྱོར་ཁང་ནས་རྩིས་བཞེས་ཀྱིས་ཕྱི་ནང་གི་གནོད་སྐྱོན་ཐེབས་མ་བཅུག་པར་བདག་གཅེས་དམ་གཟབ་བྱེད་རྒྱུ་དང༌། ཕྱོགས་མཐའི་ཡན་ལག་ཁག་ལ་སྨན་ཞུ་དུས་ཐོག་མཁོ་གཏོང༌བྱེད་རྒྱུ་དང་། སྨན་གྱི་རྩིས་ཁྲ་ཁག་ཁམས་དྭངས་ཉར་ཚགས། གཞན་ྋབླ་སྨན་རྣམ་པས་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ལ་ཡིག་ཟམ་སྨན་བཅོས་གནང་བ་རྣམས་ལ་སྨན་ཕྱིར་གཏོང་བཅས་བྱེད་བཞིན་པའོ། །

༧། ས་ཁང་སྡེ་ཚན་འདིས་ཅ་དངོས་ཉོ་སྒྲུབ་དང་ཞིག་གསོ་བཅས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་ཨར་ལས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་རིགས་ལ་ལྟ་རྟོགས་སོགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
གཉིས་པ། རིག་གཞུང་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་སྡེ་ཚན་ནི། སྨན་རྩིས་མཐོ་སློབ་ཁང་དང༌། སྨན་སྦྱོར་ཁང་། སྐར་དཔྱད་རྩིས་རིག་སྡེ་ཚན། ནད་བཅོས་ཉམས་ཞིབ་སྡེ་ཚན། སྨན་རྫས་ཉམས་ཞིབ་སྡེ་ཚན། སྨན་རྩིས་རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་སྡེ་ཚན། སྔོ་སྦྱོར་ཉམས་ཞིབ་སྡེ་ཚན། ཕབ་སྒྱུར་སྡེ་ཚན། མཁས་པའི་ཚོགས་ཆུང་།

༡། སྨན་རྩིས་མཐོ་སློབ་ཁང་།
སྨན་རྩིས་མཐོ་སློབ་ཁང་ནི་བོད་ཀྱི་བཅུ་ཕྲག་རིག་པ་ལས་གཞན་རྗེས་སུ་འཛིན་པའི་རིག་པ་སྟེ་སྨན་དང་རྩིས་ཀྱི་རིག་པ་གཉིས་ཉམས་པ་སོར་ཆུད་དང༌མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གྱི་སྒོ་ནས་རིས་སུ་མ་ཆད་པའི་འཛམ་གླིང་སྐྱེ་འགྲོ་ཡོངས་ཀྱི་བདེ་ཐབས་ལ་དམིགས་ཏེ་རང་རིགས་གཙོས་ཧི་མ་ལ་ཡའི་མི་རིགས་དང༌། རུ་སོག་གིས་མཚོན་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ནས་སློབ་ཕྲུག་བསྡུ་བཞེས་གནང་སྟེ། འགྲོ་ལ་ཕན་པའི་བྱ་བཞག་སྨན་རྩིས་གཉིས་ཀྱི་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་ཚད་ལྡན་མི་སྣ་གང་མང་གསོ་སྐྱོང་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་ཡོད། དེས་ན་སྨན་རྩིས་མཐོ་རིམ་སློབ་གཉེར་ཁང་འདི་དངོས་སུ་དབུ་བརྙེས་ནས་ད་བར་མི་ལོ་ལྔ་བཅུ་སོང་བ་དང་། ལོ་ངོ་འདི་དག་གི་རིང་ལ་ཆེས་ཆེ་བའི་གྲུབ་འབྲས་སུ་རྩིས་ཆོག་པ་ནི་ཁྱོན་བསྡོམས་སྨན་སློབ་སྐབས་བཅུ་དྲུག་དང་རྩིས་སློབ་སྐབས་བརྒྱད་བྱུང་ཡོད་ལ། ཁྱོན་སྨན་པ་ཚད་ལྡན་གྲངས་༢༤༣དང་རྩིས་པ་གྲངས་༥༥བསྐྱེད་བསྲིངས་བྱས་ཡོད།

༢། སྨན་སྦྱོར་ཁང་།
སྡེ་ཚན་འདི་ནི་རིག་གཞུང་དང་འབྲེལ་བའི་སྡེ་ཚན་ནང་ནས་གཞི་རྒྱ་ཆེ་ཤོས་གཅིག་ཡིན་ལ། སྡེ་ཚན་འདི་ལ་སྨན་པའི་ཡིག་ཚང་དང་བཟོ་སྐྲུན་ཚན་པ་གཉིས་སུ་དབྱེ་ཡོད་པ་དང་། བཟོ་སྐྲུན་ཚན་པ་ལའང་ནང་གསེས་སྨན་རྒྱུ་མཁོ་སྒྲུབ་དང༌། གཙང་བཟོ། ལས་སྣོན། འཕྲུལ་འཐག རིལ་སྒྲིལ། གྲངས་བཤེར་བཅས་སྡེ་ཚན་ཁག་དྲུག་ཡོད། སྨན་སྦྱོར་སྡེ་ཚན་ནས་བོད་དང་། རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་སོགས་ནས་ཐོན་པའི་སྔོ་སྨན་དང་། གཏེར་སྨན། རིན་པོ་ཆེའི་སྨན་སོགས་སྨན་སྣ་གྲངས་ཆིག་སྟོང་ལ་ཉེ་བ་མཁོ་སྒྲུབ་དང༌། ལས་སྣོན་འདུལ་སྦྱངས་གང་དགོས་བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་མཐོང་བརྒྱུད་མན་ངག་ལྟར་ལག་ལེན་དང་། བདུད་རྩིའི་བཅུད་རྒྱལ་དངུལ་ཆུ་བཙོ་ཐལ་ཆེན་མོ་དང༌། ཟ་འཆིང་ཁམས་སོ་སོའི་ཐལ་བཟོ་སོགས་ཕྱག་ལེན་གྱི་རིམ་པ་ཆ་ཚང་བྱེད་བཞིན་པ་དང་། དེང་དུས་རིག་གསར་འཕྲུལ་ཆས་ལ་བརྟེན་ནས་གཙང་འཕྲོད་དང་ལས་ཆོད་ཇེ་ཆེར་གཏོང་བ་དང་། གསོལ་སྨན་རྣམས་ལ་བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྔར་སྲོལ་སྨན་བླའི་ཆོ་གའི་སྒོ་ནས་སྨན་སྒྲུབ་རྒྱུན་སྲོལ་ཡང་མ་ཉམས་རྒྱུད་འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
ད་ལྟའི་ཆར་སྡེ་ཚན་འདི་ནས་བཟོ་བསྐྲུན་བྱས་པའི་སྨན་རིགས་ནི། རིན་ཆེན་གྲང་སྦྱོར་རིལ་ནག་ཆེན་མོ་དང་། རཏྣ་བསམ་འཕེལ། མང་སྦྱོར་ཆེན་མོ། བཙོ་བཀྲུ་ཟླ་ཤེལ། གཡུ་རྙིང་ཉེར་ལྔ། ལྕགས་རིལ་ཆེན་མོ། བྱུར་དམར་ཉེར་ལྔ། ཚ་སྦྱོར་ཆེན་མོ། བཅས་རིན་ཆེན་རིགས་བརྒྱད་དང་། སྨན་དཀྱུས་མ་རིགས་བརྒྱ་དང་བདུན་ཅུ་བཟོ་བསྐྲུན་གནང་སྟེ་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ཡན་ལག་སྨན་ཁང་གྲངས་ལྔ་བཅུ་ང་བཞི་ལ་སྨན་མཛོད་བརྒྱུད་མཁོ་གཏོང་བྱེད་བཞིན་པ་དང་།དབུས་འཛིན་སྐྱོང་དང་སྡེ་ཚན་གཞན་གྱི་དགོས་མཁོར་དམིགས་ཏེ་སྦྱོར་སྡེ་གསར་པའི་རིགས་ཀྱང་སྐབས་མཚམས་བཟོ་བསྐྲུན་བྱེད་བཞིན་པ་མ་ཟད། ད་དུང་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ལ་གསར་དུ་དར་བཞིན་པའི་གཉན་རིམས་རིགས་ལའང་ཉམས་ཞིབ་ཀྱིས་སྨན་སྦྱོར་གསར་བཟོ་དང་སྔོན་འགོག་རིམས་སྲུང་ལ་སོགས་པ་དུས་ཐོག་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་བཞིན་པ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་སྨན་སྦྱོར་གྱི་ཡང་བཅུད་དང་ལག་རྩལ་ཆེས་ཁྱད་དུ་འཕགས་ཤིང་ངོ་མཚར་བའི་སྨན་སྦྱོར་རིན་ཆེན་བཙོ་བཀྲུ་ཆེན་མོ་ཞེས་བསྟོད་ཅིང་བསྔགས་པར་བརྗོད་པ་དེའང་སྡེ་ཚན་འདིས་རྐང་འགན་བླངས་ཏེ་བླ་སྨན་ཞིང་གཤེགས་བསྟན་འཛིན་ཆོས་གྲགས་མཆོག་གིས་སྤྱི་ལོ་༡༩༨༢ལོར་བཙན་བྱོལ་དུ་མཐོང་བརྒྱུད་ཕྱག་ལེན་དམར་ཁྲིད་ཐོག་དང་པོར་ཕྱག་རྗེས་མཛད་གནང་བ་ནས་བརྒྱུད་པ་རིམ་སྤེལ་གྱིས་ད་ལྟའི་བར་དུ་ཁྱོན་བསྡོམས་རིན་ཆེན་བཙོ་བཀྲུ་ཆེན་མོའི་ལག་ལེན་ཐེངས་ལྔར་བྱས་སོ། །

༣། སྐར་དཔྱད་རྩིས་རིག་སྡེ་ཚན།
སྡེ་ཚན་འདི་ནས་བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྐར་ནག་དབྱངས་གསུམ་གྱི་རྩིས་རིག་ལས་དུས་བཞིའི་འགྱུར་ལྡོག ཟླ་བའི་འཕེལ་འགྲིབ། ཉི་ཟླ་གཟའ་འཛིན། ཉི་ལྡོག་སྔ་ཕྱི། ཟླ་བཤོལ་སོགས་དུས་བརྟག་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་བརྒྱུད་དེ་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཕྱིའི་འབྱུང་བས་མི་སྒེར་དང་འཛམ་གླིང་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཇི་འདྲ་ཐེབས་མིན་ལ་ཞིབ་འཇུག་གིས་འཆར་ཅན་ལོ་རེའི་ལི་ཐོ་རྒྱས་བསྡུས་འདོན་སྤེལ་ཞུ་བཞིན་པ་མ་ཟད། འབྱུང་ཁམས་ལྔ་དང་སྤར་ཁ་བརྒྱད། སྨེ་བ་དགུ་སོགས་ལ་རྨང་གཞི་བྱས་ཏེ་མིའི་ཚེ་ཚད་རིང་ཐུང་དང་། ལུས་པོའི་གནས་སྟངས། རྒྱུ་འབྱོར་དབང་ཐང་། ཀླུང་རྟ་གཙོ་བྱས་པའི་ཚེ་རྩིས་དང༌། ཀེག་རྩིས། བག་རྩིས། ནད་རྩིས། གཤིན་རྩིས། སྲུང་འཁོར་བསྐྱེད་པ་བཞི་ལྡན་དང་དོ་བདག་སོ་སོའི་འདོད་བསྟུན་དམིགས་བསལ་སྲུང་འཁོར་སོགས་དགོས་མཁོ་ལྟར་དུས་ཐོག་བཟོ་འདོན་ཞུ་བཞིན་པ་དང་། གཞན་ཡང་ཟོར་འཕེན་དང་གཡང་སྡེམ་སོགས་ཉིན་རེའི་ཚེས་ཆའང་དུས་ལྟར་འདོན་སྤེལ་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

༤། ནད་བཅོས་ཉམས་ཞིབ་སྡེ་ཚན།
སྡེ་ཚན་འདི་ནས་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ཐུན་མིན་ཁྱད་ཆོས་གཞི་རྩར་བཟུང་སྟེ། དེང་དུས་དར་ཁྱབ་ཆེ་བའི་ནད་རིགས་སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་ཕྱི་ལུགས་གསོ་རིག་ནས་བཅོས་དཀའ་བར་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་པའི་ནད་རིགས་ཁག་ཅིག་ལ་དམིགས་སུ་བཀར་ནས་བརྟག་ཞིབ་ཀྱིས་ནད་མིང་གཏན་འབེབས་དང༌། སྨན་སྦྱོར་གསར་བསྐྲུན། ཡིག་ཆ་བསྡུ་རུབ། དེང་དུས་ཚན་རིག་གི་ཁྲིམས་མཐུན་ཉམས་ཞིབ་བྱེད་སྟངས་དང་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་ཕྱི་ལུགས་སྨན་ཁང་ཚད་ལྡན་ཁག་ཅིག་དང་མཉམ་དུ་ཉམས་ཞིབ་བྱས་དང་བྱེད་མུས་ཡིན་པ་མ་ཟད་གྲུབ་འབྲས་ཀྱང་མངོན་གསལ་ཐོན་ཡོད་པ་དང་། གཞན་ཡང་ཟས་སྤྱོད་སློབ་སྟོན་གྱི་དཔེ་དེབ་སོགས་ཀྱང་འདོན་སྤེལ་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

༥། སྨན་རྫས་ཉམས་ཞིབ་སྡེ་ཚན།
སྡེ་ཚན་འདི་ནས་སྨན་རྫས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་ཁ་གསལ་མེད་པ་རྣམས་འོལ་ཚོད་མ་ཡིན་པར་ཁུངས་ཐུབ་འཁྲུངས་དཔེ་འདྲ་མིན་ལ་དཔྱད་བསྡུར་དང༌། བོད་ཕྱི་ནང་སོགས་ཀྱི་མཁས་པར་གོ་བསྡུར་དཔྱད་ཞིབ་བརྒྱུད་ངོས་འཛིན་ཉམས་པ་རྣམས་སླར་གསོ་དང་། ངོས་འཛིན་ཡོད་པ་རྣམས་མི་ཉམས་རྒྱུད་འཛིན་ཡོང་ཆེད་སྔོ་སྨན་དང་ཁྲོག་སྨན་གཙོ་བོར་གྱུར་བའི་སྨན་རྫས་རྣམས་ཀྱི་འཁྲུངས་ཡུལ་དང༌། སྐྱེས་གནས། རོ་ནུས། ཞུ་རྗེས། ངོ་བོ། དབྱིབས་དང་ཁ་དོག་སོགས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ལ། དེ་མིན་ཨ་ཡུ་རྦེ་ད་དང་ཡུ་ན་ནི་སོགས་ལུགས་གཞན་གྱི་སྨན་རིགས་དང་དཔྱད་བསྡུར་ཞུ་འོས་རིགས་ལ་དམིགས་བཀར་གྱིས་དབྱེ་ཞིབ་ཀྱིས་དཔེ་རིས་དང་འགྲེལ་པ་གཉིས་ལྡན་གྱི་ཐོག་ནས་ཞིབ་འཇུག་གིས་དེབ་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཞུས་ཏེ་བོད་སྨན་སློབ་གཉེར་བ་དང༌། ལག་ལེན་པ། ཉམས་ཞིབ་གནང་མཁན་བཅས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཡོང་ཐབས་བྱེད་པ་དང་། དེ་བཞིན་སྔོ་སྨན་གྱི་སྤྱིན་ཤོག་གསོག་ཉར། སྨན་ཐང་རིགས་གསར་བཞེངས་བཅས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་དུང་སྔོ་སྨན་ཁག་ཅིག་སྐྱེ་གནས་དང་མཐུན་པར་འདེབས་ལས་ཀྱང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ལ།ལྷག་པར་དུ་དེང་སྐབས་འཛམ་གླིང་གི་ཡུལ་གྲུ་གང་སར་རང་བྱུང་གི་སྨན་རྫས་ལ་དགའ་ཞེན་དང༌། དོ་སྣང༌། སློབ་སྦྱོང་བྱེད་མཁན་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པ་མ་ཟད། དེང་དུས་ཚན་རིག་པས་བོད་ཀྱི་སྨན་རྫས་ལ་ཉམས་ཞིབ་གནང་བཞིན་པར་གཞོགས་འདེགས་དང་ཚན་རིག་ཐོག་ནས་ཁུངས་བསྐྱེལ་ར་སྤྲོད་ཐུབ་ན་སྔར་བས་བོད་སྨན་དར་ཁྱབ་ཡོང་རྒྱུར་གོམ་སྟབས་མྱུར་བ་དང༌། ཀུན་གྱིས་ཁས་ལེན་ཐུབ་པའི་གསོ་རིག་གི་གཞུང་ལུགས་ཤིག་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་ལས་དོན་ལ་སོགས་པར་འབད་བརྩོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

༦། སྨན་རྩིས་རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་སྡེ་ཚན།
སྡེ་ཚན་འདི་ནི་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་དང་རྩིས་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཏེ་སྔོན་བྱོན་མཁས་དབང་རྣམས་ཀྱི་དྲི་མ་མེད་པའི་བརྩམས་ཆོས་རིགས་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་དང་ཞིབ་འཇུག འཚོལ་བསྡུ་བདག་ཉར་བྱེད་མཁན་གྱི་སྡེ་ཚན་ཞིག་ཡིན་ལ། སྡེ་ཚན་འདི་ནས་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་གི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན་པའི་རིག་གཞུང་འདི་ཉིད་ཉམས་པ་སླར་གསོ་དང་། ཡོད་པ་རྒྱུད་འཛིན། མེད་པ་གསར་འདྲེན་བཅས་རྩ་དོན་དུ་བཟུང་སྟེ་རྒྱུན་ཆད་ལ་ཉེ་བའི་སྨན་རྩིས་གཞུང་ལུགས་དང་ཉམས་ཡིག་རིགས་འཚོལ་སྒྲུབ་དང་མྱུར་སྐྱོབ། ཞིབ་འཇུག་བྱེད་རྒྱུ་དང་། དེང་དུས་འཚོ་བཞུགས་ཡོད་པའི་བོད་ཕྱི་ནང་གི་མཁས་དབང་རྣམས་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་དང་ལོ་རྒྱུས་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་དང་ཞུ་དག་དཔར་སྐྲུན་སོགས་བྱེད་བཞིན་པ་དང་། གཞན་སྨན་རྩིས་དང་འབྲེལ་བའི་བགྲོ་གླེང་དང༌། ཚོགས་འདུའི་ངོ་བོ། སྨན་རྩིས་པ་མཁས་དབང་རྒན་གྲས་རྣམས་ཀྱི་འདྲ་པར་དང་ལོ་རྒྱུས་བརྙན་ཕབ། སྨན་རྩིས་ཁང་གི་འདས་དང་ད་ལྟའི་ལོ་རྒྱུས་དང་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་བརྙན་ཕབ་སྤྱིན་ཤོག་གསོག་ཉར་བཅས་བྱེད་བཞིན་པའི་ཐོག་དེང་རབས་ཀྱི་གློག་རྡུལ་དྲ་ལམ་བརྒྱུད་སྨན་རྩིས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་དང་། ལག་ལེན་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་རྣམས་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་སྤེལ་བྱེད་བཞིན་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་སྨན་རྩིས་དྲ་བ་བཟོ་སྐྲུན་གྱིས་སྨན་རྩིས་རིག་གཞུང་གི་ལས་རིགས་རྣམས་དྲ་ལམ་ནས་ཐད་ཀར་རྩོམ་སྒྲིག་དང་རྒྱུད་འཛིན་དར་སྤེལ་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

༧། སྔོ་སྦྱོར་ཉམས་ཞིབ་སྡེ་ཚན།
སྡེ་ཚན་འདི་ནས་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་མཁས་དབང་རྣམས་ཀྱིས་མཛད་པའི་སྨན་སྦྱོར་ཉམས་ཡིག་ཚད་ལྡན་ཕྱོགས་སྡེབ་ཁག་གཞིར་བཞག་སྟེང་དེང་རབས་ཚན་རིག་གི་སྨན་དཔྱད་རིག་པའི་སྦྱོར་བཟོའི་ལག་རྩལ་གྱི་ཐབས་ལམ་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་དེང་དུས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འགྱུར་འགྲོས་དང་བསྟུན་ནས་དགོས་མཁོའི་རིགས་ལུས་ཀྱི་དཔལ་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་བྱུག་རྫས་སྣ་ཚོགས་དང་། འདུ་བ་སྙོམས་བྱེད་ཀྱི་སྨན་ཇ། གཞན་ཡང་ཁོང་དུ་བསྟེན་པའི་སྨན་མར་སོགས་བཟོ་བསྐྲུན་བྱེད་བཞིན་པ་དང་། དེ་བཞིན་སྨན་རྫས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་བརྟག་ཞིབ་དང་ལེགས་སྒྲུག་བྱེད་པ། སྦྱོར་བཟོའི་གོ་རིམ་རྣམས་ཚུལ་མཐུན་ངང་དེང་དུས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་རའི་གནས་བབ་དང་བསྟུན་ཏེ་གསར་བཟོ་བཅས་བྱེད་བཞིན་པ་མ་ཟད། འགྲེམས་སྤེལ་མ་ཞུས་པའི་སྔོན་དུ་ཕན་ཡོན་བརྟག་དཔྱད་ལ་གནའ་དེང་གི་བརྟག་དཔྱད་རིག་པས་ཞིབ་མནན་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་པ་བཞིན་ལག་ཏུ་བསྟར་བ་དང་། མཐར་བོད་སྨན་གྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྔར་སྲོལ་འགྲོ་ལུགས་བཞིན་སྨན་སྒྲུབ་ཀྱི་བྱིན་རླབས་འཇུག་ཐབས་ཀྱི་ཆོ་ག་ཡང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་དོ། །

༨། ཕབ་སྒྱུར་སྡེ་ཚན།
བོད་ཀྱི་ཐུན་མིན་གསོ་བ་རིག་པའི་ཁྱད་ཆོས་རྣམས་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་ངོ་སྤྲོད་དང་། འཕྲོད་བསྟེན་བདེ་རྩར་ཞབས་ཞུ་བསྒྲུབ་ཐུབ་པའི་དགོས་དམིགས་འོག་རྒྱུད་བཞི་དབྱིན་བསྒྱུར་རམ་ལོ་ཙཱ་བའི་སྡེ་ཚན་འདི་གསར་འཛུགས་གནང་ཞིང་། ལས་རིམ་དང་པོ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི་དབྱིན་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པ་ལྟར། ད་ལྟའི་ཆར་རྩ་བའི་རྒྱུད་དང་བཤད་པའི་རྒྱུད་ཕྱི་མ་རྒྱུད་གསུམ་དབྱིན་བསྒྱུར་ལེགས་པར་གྲུབ་སྟེ་དེབ་གཟུགས་སུ་པར་བསྐྲུན་ཟིན་ལ། ད་ཆ་མན་ངག་རྒྱུད་ཀྱི་དབྱིན་བསྒྱུར་ལས་གཞི་འགྲོ་བཞིན་པ་ཡིན།

༩། མཁས་པའི་ཚོགས་ཆུང་།
སྨན་རྩིས་ཁྱད་ལས་མཁས་པའི་ཚོགས་ཆུང་འདིར་སྨན་རྩིས་པ་སྐུ་བགྲེས་མཁས་མྱོང་ཅན་ལྷན་འཛོམས་ཐོག་རིག་གཞུང་སྡེ་ཚན་ཁག་གི་བྱེད་སྒོ་ལ་ལམ་སྟོན་དང་། དབུས་དང་ཕྱོགས་མཐའི་སྨན་པ་དང་འབྲེལ་ཡོད་རྣམས་ལ་གཞུང་དང་ལག་ལེན་ཁྲོད་དངོས་སུ་འཕྲད་པའི་དཀའ་གནད་དང་དོགས་གནས་ཁག་སྐབས་འཕྲལ་གསེད་བཀྲོལ་དང་སློབ་སྟོན་གནང་རྒྱུ་བཅས་གཙོར་བཟུང་གིས་ཕྱི་ནང་མི་རིགས་ཁག་ལ་སྨད་དུ་བྱུང་བའི་བོད་ཀྱི་སྨན་རྩིས་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ངོ་སྤྲོད་དང་སྨན་བཅོས་སོགས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་སྒྲུབ་བཞིན་པ་ཡིན། །

གསུམ་པ།  འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས།

རང་གཞུང་བཀའ་ཤག་ནས་འབྲེལ་ཆགས་འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་དང༌། འབྲེལ་ཡོད་ལྷན་ཁང་ཁག་གི་དྲུང་ཆེ་བཞིའི་ཁར། བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་འགན་འཛིན། སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ངེས་སྟོན་པ་དང༌། དྲུང་ཆེ། ྋསྐུའི་བླ་སྨན་པ་སྐུ་བགྲེས་དང༌། སྐར་རྩིས་པ་སྐུ་བགྲེས། བཅས་མི་གྲངས་བཅུ་གཅིག་ཡོད་པ་ལོ་རེར་འཆར་ཅན་ཐེངས་གཉིས་རེ་བསྐོང་འཚོགས་གནང་བཞིན་ཡོད། སྨན་རྩིས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ནི་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ཕྱི་ནང་གསང་གསུམ་གྱི་ཐུགས་འགན་ཆ་ཚང་ཡོད་པའི་དབང་འཛིན་པ་མཐོ་ཤོས་དེ་ཡིན་ལ། དེ་སྔ་སྐུ་སྒེར་ཡིག་ཚང་ངམ་བཀའ་ཤག་གང་རུང་ནས་ཐད་བསྐོས་གནང་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། ད་ལྟ་སྡེ་ཚན་འདིའི་ལས་བྱེད་ཁོངས་ནས་མང་འདེམས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

བཞི་བ། ནང་གསེས་ཀྱི་ཚོགས་ཆུང་ཁག

འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས། སྨན་རྩིས་རིག་གཞུང་ལྷན་ཚོགས། འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་ཆུང་། སྨན་རྩིས་མཁས་པའི་སློབ་སྟོན་ཚོགས་ཆུང་། ལས་བྱེད་འདེམས་བསྐོ་དང་བཀོད་སྒྲིག་ཚོགས་ཆུང༌། གནས་རིམ་དང་ཕོགས་རིམ་བསྐྱར་ཞིབ་ཚོགས་ཆུང་། སྨན་རྩིས་བོད་ཡིག་དུས་དེབ་ཚོགས་ཆུང༌། སྨན་རྩིས་དབྱིན་ཡིག་དུས་དེབ་ཚོགས་ཆུང༌། ཡིག་ཚད་ཚོགས་ཆུང་། ལས་ཤག་གོ་སྒྲིག་ཚོགས་ཆུང༌། ལས་བྱེད་བདེ་དོན་ཚོགས་ཆུང༌། སྤྱི་ཐབ་ཚོགས་ཆུང་། ལས་བྱེད་སྤྲོ་སྐྱིད་ཚོགས་ཆུང་། ཁོར་ཡུག་གཙང་བཟོ་ཚོགས་ཆུང་། བུ་བཅོལ་ཁང་ཕ་མའི་ཚོགས་ཆུང་བཅས་ཡིན།

དགེ་རྩའི་ལས་དོན།

༡། གཞན་ཕན་སློབ་གསོ། བོད་གཞུང་སྨན་རྩིས་ཁང་ནི་གཞུང་འབྲེལ་དེབ་སྐྱེལ་བྱས་པའི་དགེ་རྩའི་ལས་ཁུངས་ཤིག་ཡིན་ཞིང༌། དེའི་སྲིད་ཇུས་ནི་སློབ་ཡོན་མེད་པའམ་ཆུང་ངུས་སྨན་རྩིས་རིག་པའི་རྒྱུད་འཛིན་པ་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུད་དང་། འདས་པའི་ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུའི་རིང་ཁྱོན་བསྡོམས་སྨན་རྩིས་པ་གྲངས་༢༩༨གསོ་སྐྱོང་བྱས་ཡོད།
༢། གཞན་ཕན་སྨན་བཅོས། བོད་གཞུང་སྨན་རྩིས་ཁང་འདིའི་དགེ་རྩའི་ལས་དོན་གཞན་ཞིག་ནི་དབུལ་ཕོངས་ཉམ་ཐག་དང། དགུང་གྲངས་༧༠ཡན་ཟིན་པའི་རང་རིགས་རྒན་གྲས་དང་། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་གཞུང་ཞབས་རྣམ་པ། བོད་ནས་གསར་དུ་འབྱོར་བ་བཅས་ལ་རིན་མེད་སྨན་སྦྱིན་དང༌། ཆོས་ལུགས་རིས་མེད་ཀྱི་གྲྭ་བཙུན་དང་སློབ་ཕྲུག ནད་གཅོང་ཚབས་ཆེན་བཅས་ལ་སྨན་རིན་ཕྱེད་བཅག་འབུལ་སྤྲོད་ཀྱིས་སྨན་བཅོས་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་བཞིན་པ་ཡིན།
སྤྱི་ལོ་༢༠༠༢ནས་༢༠༡༠ཟླ་བ་༡༠་བའི་བར་གྱི་སྨན་སྦྱིན་ཆ་ཚང་བཏང་བའི་ནད་པའི་གྲངས་འབོར་ནི་འབུམ་བཅུ་དགུ་དང་ཆིག་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་དོན་དྲུག་(༡༩༡༢༨༧༦.༠༠)དང་།
སྨན་རིན་ཕྱེད་བཅག་ཅན་གྱི་ནད་གྲངས་ལྔ་འབུམ་དགུ་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་བརྒྱ་དང་དོན་གསུམ(༥༩༢༡༧༣.༠༠)དང་།
དེ་མིན་པའི་ནད་གྲངས་འབུམ་ཉེར་བཞི་དང་བཞི་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་བརྒྱ་དང་གོ་གསུམ་(༢༤༤༢༡༩༣.༠༠)དང་།
ཁྱོན་བསྡོམས་ནད་པ་འབུམ་ཞེ་དགུ་དང་བཞི་ཁྲི་བདུན་སྟོང་ཉིས་བརྒྱ་ཞེ་གཉིས་(༤༩༤༧༢༤༢.༠༠)ལ་སྨན་བཅོས་བྱས་ཡོད་པ་རེད།
གཞན་ཡང་སྤྱི་ལོ་༡༩༦༡ལོ་ནས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་སྨན་བཅོས་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། དེའི་རིང་གི་ནད་པའི་ཐོ་གྲངས་དང་དེ་འབྲེལ་གྱི་ཡིག་ཆ་དཔང་ཕེར་འོས་པ་ཞིག་ཁ་གསལ་མེད་སྟབས་ཇི་བཞིན་འགོད་ཐབས་མ་བྱུང་ངོ་། །
སྤྱི་ལོ་༡༩༨༥ནས་༢༠༡༠ཟླ་༡༠བར་དུ་ཁྱོན་བསྡོམས་ཧིན་སྒོར་འབུམ་ཆིག་སྟོང་སུམ་བརྒྱ་སོ་གསུམ་དང་དགུ་ཁྲི་དགུ་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་གྱ་གཅིག་དང་ཚེག་གཅིག་(༡༣༣༣༩༩༥༨༡.༠༡)གི་རིན་འབབ་སྨན་སྦྱིན་རང་རེའི་སྤྱི་ཚོགས་སུ་ཞབས་འདེགས་ཆེད་ཕུལ་ཡོད།
དེ་བཞིན་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ལའང་རྒྱུན་གྲོན་མ་དངུལ་དུ་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ལོ་རེའི་ཡོངས་འབབ་ནས་བརྒྱ་ཆ་༡༥་འབུལ་ལམ་ཞུ་མུས་ཡོད་ཅིང་། སྤྱི་ལོ་༡༩༩༣་ནས་༢༠༠༩བར་ཙམ་ལ་སྡོམ་རྩིས་བྱས་ན་ཧིན་སྒོར་འབུམ་ལྔ་བརྒྱ་དོན་ལྔ་དགུ་ཁྲི་ཉིས་བརྒྱ་དང་ཚེག་ཉི་ཤུ་ཐམ་པ་(༥༧༥.༩༠༢༠༠.༢༠)ཞལ་འདེབས་སུ་ཕུལ་ཡོད།

ལྔ་བ། ཁྲིམས་ཐོག་གི་གནས་བབ།

བོད་གཞུང་སྨན་རྩིས་ཁང་ནི་རྒྱ་གར་སྲིད་གཞུང་གི་ཚོགས་སྡེ་དེབ་སྐྱེལ་ཁྲིམས་ཡིག་ཨང་1860(No.1290/79)འོག་ཁྲིམས་མཐུན་དེབ་སྐྱེལ་བྱས་པའི་ྋགོང་སྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དགེ་རྩའི་རིག་གཞུང་སློབ་གཉེར་ཁང་ཞིག་ཡིན་ཞིང༌། དེར་ཡོང་འབབ་དཔྱ་ཁྲལ་ཁྲིམས་ཡིག་1961(No.CIT/PTA/I&93-94/80-G/18313)ཡི་U.S.80G དགོངས་དོན་ལྟར་དཔྱ་ཁྲལ་ཆག་ཡང་ཡོད་པ་དང༌། རྒྱ་གར་ཡོང་འབབ་དཔྱ་ཁྲལ་ཁྲིམས་ཡིག་1961(NO.jud1/reg.Cr/81-82/IST/35087/213)ཡིU.S12-A(a)༡༩༦༡འོག་ཁྲིམས་མཐུན་དེབ་སྐྱེལ་བྱས་ཡོད་པའི་རྩིས་ཞུའི་ཨང་རྟགས་ནི་ (28-510-A2-0011/ward-10Palampur)དང༌། ཡོང་འབབ་དཔྱ་ཁྲལ་གྱི་ཐོ་དེབ་ཨང་གྲངས་ནི་ 010213Palampur(30/03/91)ཡིན། སྨན་རྩིས་ཁང་འདིའི་ཆེས་མཐོའི་འགན་དབང་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའི་དབུ་འཁྲིད་འོག་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ལ་ཡོད།

སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ལས་བྱེད་ཀྱི་གྲངས་འབོར།

སྤྱི་ལོ ༢༠༡༡ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡ བར་གྱི་ཐོ་གྲངས།
བོད་གཞུང་སྨན་རྩིས་ཁང་ལ་སྨན་པ་༡༣༡ དང་། སྐར་རྩིས་པ་ ༡༨ འཛིན་སྐྱོང་ལས་བྱེད་༢༦༠ ཁྱོན་བསྡོམས་པས་སྨན་རྩིས་ཁང་ལ་ལས་བྱེད་ ༤༠༩ ཡོད་དོ། །

མཐའ་མའི་འདོན་ཐེངས་།: 27.01.2014 ཉིན། 12:54 PM